Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

in zijn nopjes zijn

betekenis & definitie

In zijn nopjes zijn wil zeggen: in zijn schik zijn. Oorspronkelijk had deze uitdrukking een meer beperkte betekenis, te weten: nieuwe kleren dragen.

Noppen of nopjes noemde men eertijds nieuwe geweven stoffen als katoen en wol, of nieuwe kleren waar de weefseloneffenheden of pluisjes, die er tijdens het dragen afsleten, nog op zaten. Uit de betekenis ‘nieuwe kleren dragen’ ontwikkelde zich de huidige betekenis. Ter illustratie een couplet uit het lied De verliefde zeekapitein van de liedjeszanger en dichter J. H. Speenhoff (1869-1945):‘Dansen kon die als ’n jopper Lachen als ’n baviaan, Drinken als ’n ouwe walvisch Vrijen als ’n jonge haan.

Altijd was ie in z’n nopjes.

Zingen kon die heel den dag;

Maar hij raakte buiten westen Als ie baaien rokken zag.’ (Liedjes, Wijzen en Prentjes, Rotterdam 1915, blz. 58)

De nopjes waarvan in bovenstaande uitdrukking sprake is, komen ook voor in een veel gebezigde ironische toevoeging aan het bijbelwoord (Psalmen, 127 : 3): ‘Kinderen zijn een zegen des heren’ maar zij houden de nopjes van de kleren!’