De term multilevel governance verwijst naar een systeem waarin bestuurslagen op meerdere niveaus (van lokaal tot mondiaal) met elkaar verweven zijn geraakt en beleid de uitkomst is van (de interactie tussen) processen op elk van die niveaus.
De term multilevel governance is begin jaren 1990 ontwikkeld door de politicologen Liesbet Hooghe en Gary Marks om patronen te beschrijven die zij zagen in het regionale beleid van de Europese Unie. Op dat terrein bleken er veel directe contacten te zijn tussen de Europese Commissie en regionale overheden, buiten nationale overheden heen. Daarmee werd de klassieke ‘hiërarchie’ tussen overheden doorbroken.
Later is de term breder toegepast om de verwevenheid van internationale en binnenlandse bestuurslagen te beschrijven. Kenmerkend daarbij is dat:
• Meerdere bestuurslagen met hetzelfde onderwerp bezig zijn: er is geen scherpe afbakening van ‘binnenlandse’ en ‘internationale’ onderwerpen.
• Dezelfde actoren (politici, ambtenaren, belangengroepen) op meerdere niveaus actief zijn: in een systeem van multilevel governance schaken spelers altijd op meerdere borden tegelijk.
• Bestuurslagen (hierdoor) nauw met elkaar verweven zijn: wat op het ene niveau gebeurt, beïnvloedt de andere niveaus en omgekeerd.
• Er geen duidelijke hiërarchie tussen bestuurslagen bestaat: beïnvloeding loopt van ‘boven’ naar ‘beneden’ en omgekeerd.
De term multilevel governance maakt zichtbaar dat op veel terreinen sprake is van sterke verwevenheid en onderlinge beïnvloeding tussen bestuurslagen en laat zien wat dit betekent voor de manier waarop beleid wordt gemaakt en beslissingen worden genomen.
Hoewel het concept ontwikkeld is in de context van de Europese Unie, kan het ook worden toegepast op het mondiale niveau. Bovendien kunnen verhoudingen binnen staten (met name federale staten) vaak ook begrepen worden in termen van multilevel governance. Daarmee omvat multilevel governance lagen op alle niveaus: lokaal, regionaal, nationaal, Europees en mondiaal.
