1. Stof. Oportet quod materia sit alia secundum sui essentiam ab omnibus formis substantialibus et earum privationibus, quae sunt termini generationis et corruptions; et non solum quod sit aliud a quantitate et qualitate et aliis accidentibus, s.
THOMAS, COMM. IN VII METAPHYS. LECT. 2, Het kan niet anders of de stof moet naar haar wezenheid beschouwd van alle zelfstandige vormen en van de ontstentenis van deze, — de eindpunten van voortbrenging en ontbinding namelijk, — verschillen, het volstaat dus niet dat ze iets anders zij dan hoegrootheid, hoedanigheid en de andere bijkomstigheden. — Impossibile est solam materiarn esse substantiam vel ipsam etiam esse maxime substantiam, s. THOMAS, COMM. IN VII METAPHYS. LECT. 2, Het gaat niet aan dat alleen of ook vooral de stof de zelfstandigheid zou uit maken. — Materia (...) ... est individuationis principium, s.
THOMAS, COMM. IN I ANALYT. POSTER. LECT. 38, N° 4, De stof is beginsel van vereenlinging. — materia ... secundum quod stat sub dimensionibus signatis, est principium individuationis formae, s. THOMAS, COMMENT. IN V METAPHYS.
LECT. 8, In zoover de stof onder bepaalde afmetingen valt, is ze ook het beginsel dat den vorm vereenlingt. — Quo vivimus et sentimus, dicitur dupliciter, scilicet altero sicut forma et altero sicut materia, s. THOMAS, COMM. IN u DE ANIMA LECT. 4, Dat waardoor we leven en zintuigelijk kennen is tweevoudig, het eene geldt namelijk als vorm, het andere als stof. — Materia non consequitur formam, nisi secundum quod movetur ab agente, S. THOMAS, SUM. THEOL. I-II, Q.
I, A. 2. C., De stof erlangt den vorm niet, behalve in zoover ze door den bewerker bewogen wordt. Idem est materiam uniri formae, quod materiam esse in actu, s. THOMAS, COMMENT. IN II DE ANIMA LECT. I, Dat de stof met den vorm vereenigd wordt, beteekent hetzelfde als dat de stof metterdaad is. — Materia nunquam est sine privatione, quia quando habet unam formam, est cum privatione alterius formae, s.
THOMAS, COMMENT. IN I PHYSIC. LECT. 13, N° 4, Stof komt nooit zonder ontstentenis van iets voor, wanneer ze één vorm heeft, ontbreekt haar een andere. — Materia est propter formam, s. THOMAS, COMMENT. IN II ANALYT. POSTER.
LECT. 8, N° 3, De stof is om den vorm. — Materia deprimit formam, De stof bezwaart den vorm. — Forma est magis natura quam materia, S. THOMAS, V QU. QUODLIB. A. 19, C., De vorm is meer natuur dan de stof. — Sicut ... materia est in potentia ad determinatas formas, ita etiam est in potentia ad determinatam quantitatem, s. THOMAS, COMM. IN IV PHYSIC.
LECT. 14, N° II, Zooals de stof tot bepaalde vormen in aanleg is, zoo ook is ze in aanleg tot bepaalde hoegrootheid. — Ouaedam sunt quorum esse dependet a materia, nec sine materia definiri possunt, quaedam vero sunt, quae licet esse non possunt nisi in materia sensibili, in eorum tamen definitione materia sensibi/is non cadit ... Quaedam vero sunt quae non dependent a materia nec secundum esse nec secundum rationem, vel quia nunquam sunt in materia, ut Deus et aliae substantiae separatae, vel quia non uversaliter sunt in materia, ut substantia, potentia et actus, et ipsum ens, S. THOMAS, COMM. IN I PHYSIC. LECT. i, N° 2, Daar zij wezens wier aanzijn van de stof afhankelijk is en die zonder de stof niet kunnen bepaald worden; andere wezens worden, hoewel ze alleen in de zintuigelijk waarneembare stof voorkomen, zonder inachtneming van de zintuigelijk waarneembare stof bepaald; weer andere echter zjjn, zoo wat het aanzjjn als wat kun begrip betreft, van de stof onafhankelijk, ofwel omdat ze nooit in de stof voorkomen, zoo bij voorbeeld God en andere afgescheiden zelfstandigheden, ofwel omdat ze niet immer in de stof voorkomen, aldus zelfstandigheid, aanleg en daad en wezen zelf — Omne quod habet materiam mobile est, s. THOMAS, COMMENT, IN I PHYSIC.
LECT. I, N° 3, Al wat stof heeft is veranderlijk. — Materia (est) primum subiectum substans non solum motibus, qui sunt secundum qualitatem et quantitatem et alia accidentia, sed etiam mutationibus, quae sunt secundum substantiam, s. THOMAS, COMMENT. IN VII METAPHYS. LECT. 2, De stof is bet eerste subjekt dat niet alleen de bewegingen aangaande hoedanigheid, hoegrootheid en andere bijkomstigheden schraagt, maar ook veranderingen die de zelfstandigheid treffen. — Materia ... in se non potest sufficient er cognosci nisi per motum, s. THOMAS, COMMENT.
IN VII METAPHYS. LECT. 2, De stof in zich zelf kan alleen door verandering voldoende gekend worden. — (Non) invenitur alia ratio, quare haec materia sit divisa ab illa, nisi propter quantitatem, s. THOMAS, COMMENT, IN BOETHII DE TRIN. Q. 4, A. 2, AD 4, Daar is niets anders door welks toedoen deze bepaalde stof van gene stof onderscheiden is, dan de hoegrootheid. — Quaecumque sunt unum specie et plura numero, habent materiam, s. THOMAS,COMMENT. IN XII METAPHYS. LECT. IO, Alles wat naar zijn soortelijken aard één en in getallijk opzicht beschouwd veel is, heeft slot. — Secundum quod aliqua diversimode se habent ad materiam, ad diversas scienlias pertinent, S. THOMAS, COMM. IN I PHYSIC.
LECT. I, N° I, Naar gelang Iets zich zoo of zus tot de stof verhoudt, hoort het bij die of gene wetenschap.— Materia accidentalis, Gevallijke stof. Materia aliena, Vreemde stof. Materia alterationis, Stof van hoedanigheidsverandering. Materia anorganica, Onbewerktuigde stof. Materia circa quam, Stof waaromtrent. Materia communis, Niet vereenlingde stof. Materia composita, Samengestelde stof. Materia compositionis, Stof van samenstelling. Materia contingens, Niet noodzakelijke stof. Materia corporalis, Lichamelijke stof. Non ... minus est aliquid unum ex substantia intellectuali et materia corporali quam ex forma ignis et eius materia, sed forte magis, quia quanto forma magis vincit materiam, ex ea et materia magis efficitur unum, S. THOMAS, SUM. C.
GENT. II, 68, De eenheid tusschen een verstandelijke zelfstandigheid en de lichamelijke stof is niet geringer dan die tusschen den vorm van het vuur en zijn stof, ja wellicht sterker, hoe meer immers de vorm de stof overwint, zoo nauwer sluiten beide bij elkaar aan. — Materia demonstrata, Met afmetingen gedachte stof, met uitgebreidheidsbepalingen gedachte stof. Materia dimensioni subiecta, Aan afmetingen onderworpen stof. Materia disposita, Geschikte stof. Materia elementaris, Grondstof, oerstof. Materia ex qua, Stof waaruit, VAN COPPENOLLE,
ALGEMEENE SAKRAMENTENLEER 71. Materia externa, Uitwendige stof. Materia generationis, Teelstof. Materia improprie accepta, Oneigenlijke stof, stof in oneigenlijken zin. Materia in qua, Stof waarin. Materia inanimata, Levenlooze stof. Materia individua, Vereenlingde stof. Materia individualis, Vereenlingde stof. Principium singularitatis in rebus materialibus est materia individualis, s. THOMAS, SUM. THEOL. I, Q. 86, A. i, C., Beginsel van afzonderlijkheid in de stoffelijke dingen is de vereenlingde stof. — Materia individuans, Vereenlingende stof. Materia informis, Vormlooze stof, VAN HOOGSTRATEN I, 315. Materia inorganica, Onbewerktuigde stof. Materia intellegibilis, Louter verstandelijk kenbare stof. Materia intellegibilis communis, Niet vereenlingde louter verstandelijk kenbare stof. Materia intellegibilis individualis, Vereenlingde louter verstandelijk kenbare stof. Materia interna, Inwendige stof. Materia naturalis, Natuurstof. Materia necessaria, Noodzakelijke stof. Materia non signata, Niet door afmetingen bepaalde stof. Materia particularis, Afzonderlijke stof. Materia praeiacens, Vooraf zijnde stof. Materia prima, Eerste stof, DE GROOT, DENKERS VAN ONZEN TIJD 122, oerstof,
POTTERS vr, 141. Materia propinqua, Nabije stof. Materia propria, Eigen stof. Materia proprie accepta, Eigenlijke stof, stof in eigenlijken zin. Materia proxima, Naaste stof, TERBURG 72. Materia pura, Loutere stof. Materia quantitate subiecta, Aan hoegrootheid onderworpen stof. Materia remota, Verwijderde stof, TERBURG 72. Materia remota libera, Niet onontbeerlijke verwijderde stof (SAKRAMENTENLEER). Materia remota necessaria, Onontbeerlijke verwijderde stof (SAKRAMENTENLEER). Materia remota sufficiens, Voldoende verwijderde stof (SAKRAMENTENLEER). Materia sacramenti, Sakramenteele stof. Materia secunda, Tweede stof. Materia sensibilis, Zintuigelijk kenbare stof. Materia sensibilis communis, Niet vereenlingde zintuigelijk kenbare stof. Materia sensibilis individualis, Vereenlingde zintuigelijk kenbare stof. Materia signata quantitate, Door afmetingen bepaalde stof. Materia simplex, Enkelvoudige stof. Materia spiritualis, Geestelijke stof. Materia substantialis, Zelfstandige stof. Materia transiens, Voorbijgaande stof. Materia ultima, Laatste stof.
2. Aangelegenheid. Materia civilis, Staatsaangelegenheid. Materia gravis, Groote zaak, POTTERS V, 12 (MORAALTHEOLOGIE). Materia levis, Kleine zaak, POTTERS V, 12 (MORAALTHEOLOGIE). Materia moralis, Aangelegenheid der zedeleer. Materia principalis, Hoofdaangelegenheid. Materia propria, Eigen aangelegenheid.
