Real freedom is een begrip dat is geïntroduceerd in het debat rondom het basisinkomen door Philippe van Parijs. Real freedom houdt in dat men niet alleen de vrijheid heeft om handelingen te verrichten zonder daarbij gehinderd te worden door derden, maar ook de mogelijkheid heeft om dit te doen.
Real freedom, vrij vertaalt ‘echte vrijheid’, is essentieel binnen het debat rondom het onvoorwaardelijk basisinkomen. Het is gebaseerd op het concept van negatieve vrijheid, waarmee de vrijheid van bemoeienis van anderen wordt bedoeld. Negatieve vrijheid is hiermee de vrijheid die men heeft en waar binnen men handelingen kan uitvoeren, zonder dat men hierbij wordt gehinderd door andere personen of instanties.
Ad uit Nederland wilt bijvoorbeeld op vakantie naar Frankrijk. Zolang hij hierbij niet wordt gehinderd door derden heeft hij de negatieve vrijheid om dit te doen. Wanneer Bas, Ad’s buurman, de auto van Ad kapot maakt of hem in zijn huis opsluit, kan Ad als gevolg hiervan niet meer naar Frankrijk. Zijn negatieve vrijheid is hiermee ingeperkt.
Het concept van real freedom voegt een aanname toe aan dat van negatieve vrijheid. Om real freedom, of echte vrijheid, te hebben, dient men ook de mogelijkheid te hebben om bepaalde handelingen uit te voeren. Ad uit Nederland wilt misschien heel graag naar Frankrijk op vakantie, maar als hij geen geld of vervoer heeft om te gaan, kan Ad niet naar Frankrijk. Zonder dat er sprake is van hinder door derden, buurman Bas laat Ad in dit geval met rust, heeft Ad niet de vrijheid om naar Frankrijk te gaan, hij mist de middelen om dit te doen. Onder de conceptie van real freedom wordt men dus zowel niet gehinderd door derden bij het uitvoeren van een handeling, alsmede de middelen en de kans om deze handeling uit te voeren.
