Ontologie is een tak binnen de filosofie waarin het ‘zijn’ van het geheel van dingen wordt behandeld. Ontologie wordt daarom ook wel de zijnsleer genoemd. De traditionele ontologie wordt vaak ook gezien als een tak van de metafysica.
Binnen de filosofie wordt een onderscheid gemaakt tussen drie stromingen, te weten de ontologie, de epistemologie en de ethiek. Ontologie behelst de leer van het ‘zijn’ van het geheel van dingen. Binnen de ontologie staan bepaalde vragen centraal, zoals: Wat is bestaan precies? Wanneer kunnen we zeggen dat iets bestaat en wat houdt dat in? Wat is de relatie tussen bepaalde eigenschappen van een object en het object zelf? In andere woorden, de ontologie behandelt de vraag wat het betekent om te zijn of bestaan.
Ontologische vraagstukken vereisen vaak veel abstract denkvermogen. Dat wil zeggen dat ontologische vraagstukken vaak gaan over processen die ver van de concrete werkelijkheid af staan. Hoewel ontologische vraagstukken een zeer abstracte gedachtegang vereisen, kunnen ook wat meer simpele voorbeelden worden gegeven. Van bepaalde objecten of voorwerpen kan men bijvoorbeeld stellen dat ze bestaan op basis van zintuiglijke waarnemingen, men ziet een stoel of een tafel of hoort bijvoorbeeld het geluid van een vogel. Er zijn echter ook dingen die men niet zomaar kan waarnemen, bijvoorbeeld iets als rechtvaardigheid of vriendschap. Deze zaken kan men niet direct zintuiglijk waarnemen, maar men kan wel overtuigd zijn van het bestaan van deze zaken. Het zintuiglijke aspect van bovenstaand voorbeeld kan ook worden weggelaten. Wanneer men dit doet, komt men in de buurt van de kern van de ontologie, namelijk de vraag of er zoiets is als een objectief waarneembare wereld of niet. In laatste geval zou alle kennis gebaseerd op zintuiglijke waarneming ook geen objectieve waarde hebben.
