Een kartel is een afspraak tussen ondernemingen om de concurrentie te beperken.
Omdat kartels schadelijk kunnen zijn voor de concurrentie tussen ondernemingen en voor consumenten, houdt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de Europese Commissie toezicht op dergelijke afspraken. In artikel 6 van de Mededingingswet (Mw) en artikel 101 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) is het nationale respectievelijk het Europese kartelverbod neergelegd.
Artikel 6 Mw: "Verboden zijn overeenkomsten tussen ondernemingen, besluiten van ondernemersverenigingen en onderling afgestemde feitelijke gedragingen van ondernemingen, die ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan wordt verhinderd, beperkt of vervalst."
Artikel 101 VWEU: "Onverenigbaar met de interne markt en verboden zijn alle overeenkomsten tussen ondernemingen, alle besluiten van ondernemersverenigingen en alle onderling afgestemde feitelijke gedragingen welke de handel tussen lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging binnen de interne markt wordt verhinderd, beperkt of vervalst (...)"
Kartels kunnen verschillende vormen aannemen, bijvoorbeeld: prijsafspraken, klantverdeling en productieafspraken.
De ACM en de Europese Commissie kunnen ondernemingen boetes opleggen bij overtreding van het kartelverbod. Ook natuurlijke personen, de zogenaamde 'feitelijk leidinggevenden', kunnen worden beboet. Daarnaast kunnen afnemers schadevergoedingsacties instellen.
