Willem van Oranje-Nassau was de zoon van de Friese stadhouder Johan Willem Friso die twee maanden voor de geboorte van zijn zoon bij het oversteken van het Hollands Diep was verdronken. Nadat Willem meerderjarig was geworden trad hij aan als stadhouder van Friesland, Groningen en Gelderland.
Het stadhouderschap van de overige gewesten volgde in 1747 toen Franse troepen de Republiek bedreigden en, zoals vaak in een noodsituatie, er om een sterke man geroepen werd. Willem IV was de eerste stadhouder die stadhouder in alle gewesten was. Bovendien werd het ambt erfelijk gemaakt. Niet alleen in de mannelijke lijn, maar ook in de vrouwelijke lijn.
