Jacob Cats werd geboren in 1577 te Brouwershaven. Hij studeerde rechten in Leiden en in de Franse stad Orléans. Als advocaat vestigde hij zich in Middelburg, waar hij in 1605 in het huwelijk trad met Elisabeth van Valckenburgh, een meisje van rijke komaf.
Tijdens het Twaalfjarig Bestand maakte Cats samen met zijn broer Cornelis fortuin met het droogleggen van land dat in de oorlog was ondergelopen. Cats bekleedde belangrijke ambten binnen stedelijke overheden, eerst in Middelburg, later in Dordrecht. In 1636 werd hij benoemd tot raadpensionaris van Holland en West-Friesland. Vijftien jaar bekleedde hij dit ambt, maar zonder zijn stempel te drukken op de politiek van die periode: Cats was een betrekkelijk kleurloos staatsman. Tot zijn dood in 1660 verbleef hij in zijn buitenhuis Sorghvliet, het huidige Catshuis, nabij Den Haag.
