Renske Bakker Schut

Student aan Radboud Universiteit Nijmegen

Gepubliceerd op 30-12-2015

McDonaldisering

betekenis & definitie

Deze term is bedacht door socioloog George Ritzer en verwijst naar de toenemende rationalisering van de maatschappij. Dit houdt in dat ratio en efficiëntie steeds meer de plaats innemen van traditionele denkwijzen en emotionele overwegingen. Vier basisprincipes die hierbij een rol spelen zijn efficiëntie, voorspelbaarheid, berekenbaarheid en beheersbaarheid.

Ten tijden van de jaren ’90 merkte de Amerikaanse socioloog George Ritzer op dat de maatschappij steeds meer gebaseerd werd op ratio en efficiëntie in plaats van traditionele denkwijzen en emotionele overwegingen. Om deze maatschappelijke rationalisering te omschrijven bedacht hij een metafoor; hij vergeleek de manier waarop de maatschappij functioneerde met de werkwijze die McDonalds hanteert. McDonaldisering houdt in dat alle grote processen worden onderverdeeld in stukken, die weer worden onderverdeeld in kleinere stukken, net zo lang tot de stukjes niet kleiner kunnen. Daarna wordt elk onderdeeltje gerationaliseerd; er wordt bepaald wat de meest efficiënte manier is om deze taak uit te voeren. Dit resulteert in een reeks efficiënte, logische handelingen die samen leiden tot een eindproduct dat elke keer precies hetzelfde is. De uitkomst is dus voorspelbaar, berekenbaar, beheersbaar en efficiënt.

De hamburgers van McDonalds zijn altijd en overal ter wereld precies hetzelfde omdat ze volgens dit proces worden gefabriceerd. Elk onderdeel van de hamburger wordt machinaal gefabriceerd, met duizenden tegelijkertijd, en uiteindelijk vormen ze samen duizenden identieke hamburgers. George Ritzer vond dat samenlevingen in onze maatschappij in vele opzichten steeds meer gestandaardiseerd en uniform werden. Voorbeelden hiervan zijn junk-journalism, het verkondigen van nietszeggend en achterhaald nieuws alsof het wereldnieuws is. Of zogenaamde McUniversities, waar studenten hun eigen curriculum kunnen samenstellen, zodat iedereen tevreden is. Hierbij gaat het niet meer om kwaliteit maar om kwantiteit. De verminderde kwaliteit wordt verdoezeld door en de producten telkens weer in een nieuw jasje te steken, zodat ze nieuw en interessant lijken.