Waan is een denkbeeld dat aangezien wordt als de werkelijkheid maar in feite een fantasie is. Iemand met een waanbeeld heeft een bepaalde gedachte waar hij of zij moeilijk vanaf komt.
Een waan kan zelfs een psychose tot gevolg hebben.Iemand met een waan is overtuigd van zijn eigen gedachte en zal iedereen die daar anders over denkt bestempelen als een leugenaar. Een waanbeeld is daarom moeilijk te veranderen in iets anders. Een waan is bijna altijd negatief en heeft vaak het gevolg dat de patiënt anders naar de wereld gaat kijken. Een waan wordt daarom ook wel een hardnekkige persoonlijke overtuiging genoemd.
Een patiënt met een waanbeeld is een veelvoorkomende situatie in de psychiatrie. Uit onderzoeken blijkt dat een waan niet uit het niets komt en ontstaat door een bepaalde obsessieve manier van denken. Iemand gelooft zo overtuigend in zijn eigen idee dat hij of zij het gaat beschouwen als de waarheid. Ieder ander die hem of haar van dit idee wil afbrengen, is verdacht. Iemand die een waan heeft is vaak te herkennen aan zijn overtuigingen die door de meeste mensen als ongeloofwaardig worden zien.
Een waanidee valt daarom snel op. Ook lijkt de persoon met de waan geen moeite te doen om uit te zoeken hoe iets echt zit, hij of zij vindt zonder logische redenen dat het waar is. Een bekend waanbeeld is het idee dat iedereen tegen de persoon in kwestie is.
Iemand met een waan zal zelf nooit voor hulp aankloppen omdat men vindt dat hij of zij niks mankeert. Maar iemand met een waanbeeld kan ook gevaarlijk worden, voor zichzelf of voor zijn omgeving. Een gedwongen opname zal in dat geval nodig zijn. Hoewel een waanidee veranderen onmogelijk lijkt kan gesprekstherapie uitkomst bieden.
