Utopia is de schets van een ideale samenleving die de bestaande maatschappij tot voorbeeld dient te strekken. Het is dus een beschrijving van de slechts in fantasie van de auteur bestaande ideale vorm van een maatschappij.
Het doel van utopia is de nadelen van de bestaande maatschappij aan te tonen. In 1516 verscheen Thomas More's staatsroman 'Libellus vere aureus de optimo reipublicae statu deque nova insula Utopiae'. Dit ging over de beste staatstoestand en over het nieuwe eiland Utopia. In Utopia bestaat een zesurige werkdag waarbij allen moeten werken en er geen overtollige luxe wordt gefabriceerd. Ook liggen alle producten in de warenhuizen opgeslagen, waar iedere huisvader ongestoord de levensbehoeften van zijn gezin kan komen weghalen.
Reeds twee millennia eerder ontwierpen Faleas en Plato de ideale toekomstmaatschappijen. In de zeventiende eeuw werd er door vrij wat utopisten gepubliceerd. De voornaamste utopist uit de achttiende eeuw is Morelly. De eerste helft van de negentiende eeuw was de bloeitijd van het utopisch socialisme. Er werden toen onder andere door Cabet, Owen, alsmede door volgelingen van Fourier en Saint Simon koloniën gesticht teneinde de utopia te verwezenlijken.
