Ensie Encyclopedie

Redactie Ensie (2022)

Gepubliceerd op 03-03-2016

Rechtvaardigheid

betekenis & definitie

Rechtvaardigheid is een beginsel uit de filosofie en ethiek op basis waarvan men stelt of handelingen juist en eerlijk zijn. Er zijn verschillende interpretaties over wat nou precies rechtvaardig is, oftewel wat eerlijk en juist is.

Sommige van deze interpretaties staan ogenschijnlijk lijnrecht tegenover elkaar.Het idee van rechtvaardigheid is al heel oud en stamt uit de tijd van de Oude Grieken. Bekende filosofen als Plato en Aristoteles waren in hun werk veelal bezig wat rechtvaardigheid precies inhield. In andere woorden, welk gedrag of welke regels konden worden gezien als eerlijk en juist. Hoewel de ideeën van deze Grieken meer dan 2000 jaar oud zijn, heeft menig filosoof en politicus zich tot op het heden het hoofd gebroken over wat rechtvaardigheid precies inhoudt.

Naast het feit dat rechtvaardigheid op zichzelf een zeer brede invulling kan krijgen binnen de samenleving, zijn er verschillende sectoren waarin rechtvaardigheid een verschillende betekenis kan hebben. Bijvoorbeeld in het rechtssysteem wordt de term rechtvaardigheid gebruikt om aan te tonen dat een straf in proportie staat voor een misdaad. Voor kleine straatdiefstal wordt doorgaans een boete of een taakstraf gegeven in plaats van een lijfstraf zoals het afhakken van een hand (wat eeuwen geleden in sommige landen gebruikelijk was). Men is van mening dat het rechtvaardig is om iemand die straatdiefstal pleegt te bestraffen, maar men is tegelijkertijd van mening dat het niet rechtvaardig is om hier een lijfstraf tegenover te stellen.

Rechtvaardigheid kan daarnaast betrekking hebben op de herverdeling van goederen in een samenleving. Sommigen vinden het rechtvaardig dat mensen die zichzelf niet kunnen redden een hand boven hun hoofd wordt gehouden door de overheid. Anderen vinden dit juist zeer onrechtvaardig, aangezien men een deel van de inkomsten van anderen moeten inhouden, wat volgens deze personen neerkomt op diefstal.