Een rechtsstaat is een staat waarin de burgers worden beschermd tegen de macht van de staat als zodanig. Dit is vastgelegd in wetten die worden gewaarborgd door onafhankelijke rechters.
De rechtsstaat waarborgt rechtszekerheid en rechtsgelijkheid en in een rechtsstaat gelden wetten niet alleen voor het volk, maar ook voor haar regeerders. Als deze regeerders hun macht misbruiken of deze willekeurig inzetten kunnen zij door het recht ter verantwoording worden geroepen. Belangrijke voorwaarden voor een rechtstaat zijn de aanwezigheid van grondrechten (een constitutie), de scheiding van de machten in een wetgevende, uitvoerende en controlerende macht (Trias Politica), de onafhankelijke rechtspraak en het legaliteitsbeginsel. De meeste democratieën zijn rechtsstaten, maar een democratie is niet per definitie een rechtsstaat. Oorspronkelijk is de idee van een rechtsstaat geworteld in het streven van het tegengaan van absolute vorsten waarvan Lodewijk XIV een duidelijk voorbeeld was.
