Rationeel is datgene wat berust op wetenschappelijke gronden of feiten, op een verstandelijke manier van denken.
Het begrip wordt doorgaans gekoppeld met het begrip 'rede' of 'ratio'. Dit is het vermogen van mensen om te kunnen denken. Bij een rationele denkwijze worden emoties buiten beschouwing gelaten en kiest iemand een zuiver feitelijke benadering: "Hij nam een rationele beslissing, hij overwoog alle pro's en contra's." Een rationele benadering wordt ook wel als een logische benadering gezien. Een rationeel denkproces verloopt meestal via te onderscheiden denkschema's. Het rationalisme is de filosofische stroming waarbij een rationele benadering van de dingen van het leven naar voren komt.
Een sterk vertrouwen op de rede staat centraal. Belangrijke synoniemen van rationeel zijn doordacht en berekend.
