Ensie Encyclopedie

Redactie Ensie (2022)

Gepubliceerd op 03-03-2016

Pluralisme

betekenis & definitie

Pluralisme verwijst doorgaans naar het naast elkaar bestaan van verschillende sociale en culturele groepen binnen een samenleving. Pluralisme verwijst niet alleen naar het bestaan van deze groepen, maar ook naar de verschillenden belangen die deze groepen hebben die in strijd met elkaar kunnen zijn.

Van de Nederlandse samenleving wordt vaak gezegd dat er sprake is van pluralisme. Dit houdt in dat verschillende groepen, dit kan op basis van inkomen, religie of etniciteit zijn, langs elkaar leven. Deze groepen hebben allemaal verschillende belangen die niet tegelijkertijd kunnen worden verenigd. Binnen de sociale wetenschappen spreekt men vaak van pluralisme om aan te duiden dat er verschillende subsystemen onafhankelijk opereren binnen de samenleving. Hiermee wordt verwezen naar bijvoorbeeld de overheid, de rechtspraak, de kerk, de vakbonden en het bedrijfsleven.

Achter het pluralisme schuilt het idee dat de verschillende groepen of subsystemen elkaar als het ware in balans houden, juist doordat ze diverse belangen hebben. Er ontstaat op deze manier een soort machtsevenwicht binnen de maatschappij.

Pluralisme is daarnaast een term die veelal in de filosofie wordt gebruikt. Binnen dit vakgebied verwijst pluralisme naar de veelheid aan principes waarvan moet worden uitgegaan bij het vaststellen van de objectieve waarheid. In andere woorden, er zijn verschillende manieren waarop we naar de wereld buiten ons bewustzijn kunnen kijken en verschillende manieren om deze wereld te interpreteren. Daarnaast wordt binnen de ethiek wel van pluralisme gesproken wanneer bepaalde morele opvattingen niet met elkaar kunnen worden verenigd. Men kan vanuit een bepaalde ethische opvattingen bijvoorbeeld stellen dat liegen altijd slecht is, maar vanuit een andere opvatting juist stellen dat een leugen goed kan zijn wanneer er bijvoorbeeld schade aan mensen mee kan worden voorkomen. Binnen de filosofie is de kern van pluralisme dus het bestaan van meerdere opvattingen naast elkaar.