Pedagogiek is een tak van de wetenschap die de opvoeding van kinderen bestudeert en onderzoekt welke effecten specifieke opvoedkundige handelingen hebben. Pedagogiek is dus onderwijsleer.
De pedagogiek is de wetenschap van de ontwikkeling van een kind tot aan zijn volwassenheid. De term is afgeleid van het Griekse woord ‘paidagoogia’, dat letterlijk ‘kinderleiding’ betekent. De opvoeding, de ontwikkelingsfasen en de relatie tussen het kind en zijn omgeving (zoals familieleden, school, vrienden, de gebouwde omgeving en de media) worden bestudeerd. De wetenschap richt zich vooral op het handelen, want onder pedagogie wordt de praktijk van het opvoeden verstaan. Ook de opvoeding van moeilijk opvoedbare kinderen wordt onderzocht.
Er zijn verschillende specialisaties binnen de pedagogiek. Dit zijn: sociale pedagogiek (het bestuderen van de maatschappelijke voorwaarden van de opvoeding), onderwijspedagogiek (bevat ook didactiek en onderwijskunde), klinische pedagogiek, gezinspedagogiek, theoretische pedagogiek, forensische pedagogiek, historische pedagogiek (hoe in het verleden pedagogen, zoals onderwijzers en ouders, omgingen met de wens om jongeren met een bepaald doel groot te brengen), orthopedagogiek (onder meer het bestuderen van het grootbrengen van jeugdigen met een ontwikkelingsstoornis, zoals ADHD) en mediapedagogiek (bestudeert de impact van nieuwe media op opvoeding).
Er wordt door sommigen gesteld dat er theorieën zijn die altijd en overal zouden moet gelden over het (beïnvloeden van) het menselijk gedrag. Anderen zijn het hier niet mee eens en menen dat het menselijk gedrag niet te voorspellen is en gaan na hoe het in het verleden is gegaan. Men heeft acht delen van opvoeding onderkend in de theorie. Dit zijn: emotionele vorming, ethische vorming, intellectuele vorming, lichamelijke vorming, esthetische vorming, persoonlijkheidsvorming, seksuele opvoeding en sociale vorming.
