The Panama Papers is de naam voor een wereldwijd onderzoek naar de troebele wereld van de vennootschappen in belastingparadijzen. In landen waar op een bepaalde manier de belasting gunstig is vastgelegd, wordt op grote schaal belasting ontweken.
In the Panama Papers wordt vrijgegeven welke personen eigenaar zijn van deze vennootschappen.In april 2016 onthulden een internationale groep van journalisten, aangesloten bij het Amerikaanse International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), interne gegevens van een juridisch advies bureau dat is gevestigd in Panama. Hier komt de naam Panama Papers vandaan. Op basis van dit interne lek kon worden vastgesteld welke personen eigenaar zijn van de grote hoeveelheden naamloze vennootschappen die worden opgericht in zogenaamde belastingparadijzen. Door middel van deze vennootschappen konden de eigenaren, wat zowel personen als grote bedrijven of instanties zijn, grote hoeveelheden geld wegsluizen. De belastingparadijzen geven vrijwel nooit informatie vrij over de achtergrond van deze vennootschappen.
Hierdoor zijn dit zeer troebele geldstromen, waardoor deze vennootschappen niet alleen geschikt zijn voor belastingontwijking of -ontduiking, maar ook voor andere illegale praktijken, zoals omkoping of het ontlopen van sancties. De Panama Papers is het eerste, internationale onderzoek dat wel inzicht geeft in deze geldstromen.
Binnen het onderzoek van de Panama Papers heeft Nederland een controversiële positie gekregen. Nederland wordt namelijk gekenmerkt als een van de belastingparadijzen. Uit de Panama Papers blijkt dat in Nederland brievenbusfirma’s zijn gebruikt om nepcontracten af te sluiten die zijn gebruikt om grote hoeveelheden geld te verplaatsen.
