Ensie Encyclopedie

Redactie Ensie (2022)

Gepubliceerd op 10-04-2015

Ideologie

betekenis & definitie

Ideologie betekent letterlijk leer van de ideeën. Het is een min of meer afgerond stelsel van gedachten, gevoelens en strevingen, in het bijzonder op het gebied van de politiek.

Het woord werd gelanceerd door Destutt de Tracy. Hij omschreef in zijn boek 'Les élements de l'ideologie' de ideologie als wetenschap van de ideeën. Op het politieke vlak pretendeert de ideologie alle essentiële vragen van mens en samenleving te beantwoorden. Toen Napoleon onaangenaam getroffen werd door de weerspannigheid van Destutt en de zijnen tegenover zijn staatkundige plannen, gaf hij het woord zijn negatieve betekenis van doctrinaire bevangenheid. De drie grote ideologieën van de 20e eeuw zijn het communisme, het nationaalsocialisme en in mindere mate het fascisme.

Ook buiten het marxistische kamp worden bepaalde religies wel als ideologie voorgesteld, bijvoorbeeld het shintoïsme en de keizerverering in het Japan van voor 1945. De democratie is geen ideologie, zij is in gerealiseerde vorm een rechtsstaat waarbinnen verschillende stromingen (eventueel ideologieën) tot hun recht kunnen komen.