Gebiedsontwikkeling is een term, voornamelijk gebruikt bij ruimtelijke ordening, die staat voor de ontwikkeling van een aangewezen gebied en al haar aspecten. Het is een vorm van publiek-private samenwerking.
Gebiedsontwikkeling richt zich op het op één lijn brengen van verschillende belangen. Er wordt rekening gehouden met particuliere, private en publieke belangen. Hierbij werken overheden samen met maatschappelijke partners. Bij gebiedsontwikkeling is participatie van de verschillende belanghebbenden en marktpartijen onmiskenbaar.
Bewoners en marktpartijen krijgen het recht van initiatief. De voorwaarden hiervan worden gesteld door de overheid. De kwaliteit van een leefomgeving wordt hierbij gezien als een gedeeld belang en gedeelde verantwoordelijkheid van particulier, privaat en publiek.
In de Nota Ruimte (2004) werd er nog gesproken van ontwikkelingsplanologie. Dat concept is in de laatste jaren vervangen door het begrip gebiedsontwikkeling. Bij deze vorm van ontwikkeling worden twee vormen van planologie gecombineerd: ontwikkelingsplanologie en toelatingsplanologie.
Ontwikkelingsplanologie is een manier van werken waarbij plannen, projecten en het uitvoeren van ruimtelijke visies centraal staan. Bij toelatingsplanologie staan maatschappelijke waarden centraal, zoals: gezondheid, natuur en veiligheid. Er wordt uitgegaan van wat kan en is toegestaan binnen de regels die deze waarden beschermen.
Gebiedsontwikkeling wordt meestal als een proces beschreven. Dit proces is in te delen in vier verschillende fasen: initiatief, voorbereiding, uitvoering en gebruik. De ontwikkeling van een locatie vindt plaats in de eerste drie fasen. In de laatste fase wordt deze ontwikkeling geëxploiteerd. In sommige gevallen is er sprake van meerdere fasen tussen deze vier fasen in, zogenaamde subfasen.
