Ensie Encyclopedie

Redactie Ensie (2022)

Gepubliceerd op 14-04-2015

Ergens een broertje dood aan hebben

betekenis & definitie

Wanneer iemand ergens 'een broertje dood aan heeft' betekent dit dat die persoon verafschuwt waar hij of zij mee wordt geconfronteerd. 'Ergens een broertje dood aan hebben' betekent dus 'ergens een grote hekel aan hebben'.

De uitspraak kan worden gedaan wanneer iemand een grote afkeer heeft van bijvoorbeeld de tandarts en daarom nooit heengaat. Men kan dan zeggen: "Hij heeft geen goed gebit, omdat hij een broertje dood heeft aan de tandarts." Het gezegde wordt naast afschuw dus ook vaak geassocieerd met angst, omdat iemand uit angst ook vaak een bepaalde vorm van afschuw ontwikkelt.

De oorsprong van de uitspraak voert terug naar vroegere tijden, waarin veel kindersterfte voorkwam. Kindersterfte was toen een groot probleem en het gezegde slaat terug op de oorzaak van de hoge mate van sterfte onder kinderen. Deze oorzaak was in veel gevallen een ernstige ziekte, die de bevolking flink angst inboezemde. Vroeger werd ook de uitspraak 'daar heeft hij een broertje aan verloren' veel gebruikt, maar tegenwoordig is dit gezegde bijna verdwenen uit onze taal. Waarom in het gezegde is gekozen voor een broertje en niet voor een zusje, is niet duidelijk.

Wel duidelijk is dat een broertje (of zusje) dichterbij staat dan bijvoorbeeld een neefje of nichtje, waardoor het verlies van een broertje waarschijnlijk zwaarder valt dan het verlies van een verder familielid. Een zwaar verlies symboliseert de grote afkeer waar de uitspraak op doelt beter dan een minder zwaar verlies, waardoor voor een naast familielid is gekozen.