Ensie Encyclopedie

Redactie Ensie (2022)

Gepubliceerd op 14-03-2016

Civilisatie

betekenis & definitie

Civilisatie is een synoniem van de beschaving van de mens. Het kan zowel de gewenste omgangsvormen van een individu betreffen als een specifieke cultuur of groep.

Civilisatie is afgeleid van het Latijnse woord ‘civis’, dat stedeling of burger betekent.Individuele civilisatie heeft betrekking tot de wenselijke omgangsvormen tussen individuele burgers onderling. Het is een geheel van de gewenste normen en waarden en wordt ook wel aangeduid als etiquette. Individuele civilisatie gaat, anders gezegd, over de manier waarop mensen zich gedragen, over hun ‘behaviour’. Men moet beschaafd gedrag vertonen, dat wil zeggen: is hij of zij welopgevoed, hoffelijk en beleefd?

De discussie over etiquette is flink opgelaaid onder invloed van de Verlichting in de achttiende eeuw. Het is gebaseerd op de opvatting over welk gedrag maatschappelijk wenselijk is. Tegenover beschaafdheid staat ongepastheid, ongemanierdheid of barbaarsheid.

Beschaving kan daarnaast ook het geheel van gemeenschappelijke gewoonten, cognities, religie, taal en/of verhoudingen aanduiden, zoals blijkt uit het voorbeeld “De Noorse beschaving”. Hier is civilisatie typerend voor een georganiseerde, intelligente groep uit de nationale of internationale samenleving. De nadruk ligt op datgene wat men gemeen heeft in plaats van wat er verschillend is.

Men kan bijvoorbeeld spreken van de “Westerse” of “Oosterse beschaving”. Deze voorbeelden zijn grensoverschrijdend, maar kennen wel diverse gemeenschappelijke denkbeelden en verhoudingen. Voor deze betekenis kan ook het synoniem ‘cultuur’ worden gebruikt. Het tegenovergestelde van civilisatie is bijvoorbeeld kannibaal of bruut. Civilisatie is een fenomeen dat constant in ontwikkeling is. Het betreft onderwijs, opvoeding, ontplooiing en evolutie, zowel in de individuele als gemeenschappelijke opzicht.