Een studentenvereniging is een associatie tussen studenten en voormalig studenten. Studentenverenigingen hebben vaak een bepaald beginsel op basis waarvan de vereniging is opgericht. Studenten van allerlei verschillende vakgebieden en faculteiten kunnen lid worden van een studentenvereniging.
De meeste studentenverenigingen hebben tot doel om onderlinge contacten tussen studenten en oud-studenten te leggen. In dat geval spreekt men ook wel van studentengezelligheidsverenigingen. Er zijn echter nog tal van andere doelen of beginselen die de basis kunnen vormen voor een studentenvereniging. Zo zijn er talloze studentensportverenigingen en studentenverenigingen die gestoeld zijn op een bepaalde politieke ideologie of religieuze overtuiging. Het doel van deze verenigingen is dan ook het uitdragen van deze ideologie of overtuiging en iedere student die daar achter staat te verbinden.
Studentenverenigingen worden vaak geassocieerd met bepaalde kenmerken, zoals mores, ontgroeningen en zogenaamde jasje-dasje kleding. Mores zijn ongeschreven regels die gelden voor leden van studentenvereniging. Een ontgroening is een soort introductietijd die in het teken staat van plagerijen en informele rituelen. Een nieuw lid dient zich bijvoorbeeld voor een bepaalde periode te onderwerpen aan de plagerijen van oudere leden. Tijdens een ontgroening worden nieuwe leden ook geacht de mores van de studentenvereniging uit hun hoofd te leren.
In het verleden is er enige landelijke controverse geweest omtrent de plagerijen bij de ontgroeningen. Sinds de jaren ‘90 van de vorige eeuw zijn er diverse incidenten geweest waarbij de lichamelijke en mentale gezondheid van de aspirant leden in gevaar kwam.
