Een rollenspel wordt gespeeld door minstens twee deelnemers, die elk één rol spelen. Het principe van een rollenspel is het nabootsen van een situatie die in de praktijk voor kan komen. Het rollenspel wordt veel toegepast bij het assessment, wat onderdeel is van een sollicitatieprocedure.
Afhankelijk van de functie waarop gesolliciteerd is, zal er een gesprek gevoerd worden met een ander die bijvoorbeeld de rol vervult van werknemer, collega of klant. Een rollenspel wordt ook wel een gesprekssimulatie genoemd. Het wordt veelal gebruikt als psychologische test, om de verbale en sociale vaardigheden van een persoon te testen.
Van de assessor krijgt men meestal van te voren een situatiebeschrijving en even de tijd om zich klaar te maken. Vaak is er sprake van een probleem wat aanleiding geeft tot een gesprek. Dit kan bijvoorbeeld het aanspreken zijn van een werknemer op zijn ongeïnteresseerde werkhouding. De persoon waarmee het gesprek gevoerd wordt, ‘de acteur’, kan het heel lastig maken voor de ander. Een veelvoorkomende rol is het spelen van een leidinggevende.
Een rollenspel laat zien tegen welke problemen iemand in de praktijk aan kan lopen. Het doel van het spelen van een rollenspel is het duidelijk maken van een misverstand of probleem en om dit vervolgens op te lossen. Door het uitvoeren van een rollenspel, dwingt men zichzelf om na te denken over de nagespeelde situatie. Vakinhoudelijke kennis is niet belangrijk tijdens een rollenspel, het toepassen van de communicatieve vaardigheden juist wel.
