Gepubliceerd op 21-06-2017

Wet van murphy

betekenis & definitie

als er iets fout kan gaan, dan gaat het ook fout.

Het verschijnsel dat alles tegenzit op het verkeerde moment (telefoon die rinkelt wanneer je net in bad zit; je wordt ziek uitgerekend tijdens je vakantie enz.), is in Amerika sinds de jaren zeventig bekend onder de mysterieuze naam Murphy’'sLaw. Er werden al verscheidene boekdelen over dit fenomeen gepubliceerd en tegelijkertijd werden er meerdere gissingen gedaan naar de ware identiteit van de heer Murphy. De Britse variant, die al teruggaat tot de jaren veertig, heet Sod’sLaw. Hierbij dient opgemerkt dat tod een scheldwoord is met meerdere bet., uiteenlopend van ‘lamstraal’ tot ‘sukkel, dwaas, idioot’. Men slaakt de kreet als er iets tegenzit: oh, it’s Sod’s Law againl De uitdr. Murphy’s Law werd wellicht gevormd naar analogie van Sod’s Law. Maar wie was in godsnaam Murphy? Etymologen raken het er niet over eens. De gekste veronderstellingen doen de ronde. Sommigen menen dat de naam verwijst naar een educatieve stripreeks van de us Navy, waarin een figuurtje, Murphy, allerlei adviezen gaf aan re-kruten wanneer dingen verkeerd liepen. Anderen noemen een wiskundeleraar met deze naam, die aan zijn klas de kansberekening moest uitleggen. Iedere leerling moest een met boter besmeerde boterham omhoog gooien. De test bestond erin na te gaan of de droge of de gesmeerde kant op de grond zou belanden. Het resultaat was verrassend te noemen: negenentwintig van de dertig boterhammen kwamen met de gesmeerde kant op de vloer terecht. Het dertigste exemplaar bleef aan het plafond plakken. Van geluk gesproken!

Enkele lexicografen menen in Murphy de adviseur van koningin Victoria, Benjamin Disrae- li, te zien. Deze schreef ooit: ‘Wat we verwachten valt zelden voor, wat we het minst verwachten gebeurt meestal!’ Niettemin gaan de meeste etymologen ervan uit dat de uitdr. in 1949 gelanceerd werd door ene George Nichols, een veiligheidsmanager van het Vi- kingproject bij de Nasa. Een testpiloot, kapitein E. Murphy, had een gordel ontworpen

die met zestien sensoren op een testpiloot was aangesloten. Toen het tijdens een test fout liep, moet Murphy gezegd hebben: ‘If any- thing can go wrong, it will!’ Deze eenvoudige zin werd vervolgens het adagium van een hele stoet pechvogels.

Een herkomstverklaring die wel eens over het hoofd gezien wordt, is de mogelijke verwantschap met het Engelse slangwoord murphy, niet alleen een ben. voor een pieper of aardappel, maar ook een bijnaam voor een Ier, en bovendien een synoniem voor ‘oplichterij’. Deze Ierse implicatie in Murphy’’s Law hoeft niet di-rect te worden weggehoond. Ze zou misschien wel dichter bij de waarheid kunnen zitten dan sommige etymologen denken.

De mislukte registratie leverde de mensheid het universele principe op van elk menselijk en technisch falen: de wet van Murphy. Een wet die verklaart waarom oorlogen uitbreken, waarom kerncentrales exploderen en telefoons op een ongewenst moment hardnekkig rinkelen: ‘Als iets fout kan gaan, dan zal het ook fout gaan’. (Marcel Grauls: Bintje / Kalasjnikov. Het Eponiemenboek, 1991)

Wet van Murphy. Alles wat mis kan gaan, zal ook fout gaan. Dit bevlogen gezegde, dat waarschijnlijk afkomstig is van de Amerikaanse vliegtuigin- genieur Ed Murphy, heeft een zegetocht gemaakt door de wereld. Er zijn ook allerlei uitbreidingen bij deze wet opgesteld. Zo blijkt bijvoorbeeld dat iets altijd op het meest ongelukkige moment fout gaat. Volgens hetzelfde principe zijn er op het moment dat iemand x onderdelen nodig heeft, meest-al slechts x - 1 onderdelen beschikbaar. De wet doet zich ook gelden in het postkantoor: de rij voor het andere loket gaat altijd sneller. (Prisma van de psychologie, 1992)

Ze hadden het niet expres gedaan, stelt de directeur van de groep, Bert Rozemond, maar door de ‘wet van Murphy’ was het niet gelukt tijdig de advertentiecampagne te stoppen. (Elsevier, 04/06/94) En natuurlijk werd allerwegen de Wet van Murphy aangehaald om te bewijzen dat Brinkman nu eenmaal domme pech had. (Elsevier, 20/08/94) Nooit zegt er eens iemand: hoho, wacht eens even, we kunnen wel de gekste plannetjes tegen het Vlaams Blok bedenken, maar werken ze ook? Zal de kiezer ons op die andere lijst nog (h)erkennen? Nee, het is blindweg erop of eronder, en dus eronder, zoals de wet van Murphy garandeert. (De Morgen, 25/10/94)

Een ommezwaai tekent zich af, want als er de afgelopen jaren één partij overtuigd was van het eigen verkiezingsprogram en het eigen gelijk, dan was ’t het CDA wel. Al was dat uiteraard vóórdat de Wet van Murphy de partij zo stevig te pakken kreeg. (HP/De Tijd, 18/11/94)

Conform de wet van Murphy bleef het niet bij één calamiteit. (Elsevier, 21/01/95)

Maar bij een grotere harddisk horen ook grotere problemen. Stel dat er - na twee dagen werk om alle programmatuur naar wens op de schijf te zetten - opeens een programma vastloopt. Volgens een van de wetten van Murphy gebeurt dat natuurlijk net op het moment dat deze fout de meeste schade aanricht, namelijk wanneer er aar de harddisk wordt geschreven. (PC Active, mei 1995)

Ja, je kunt wel zeggen dat de Wet van Murphy in volle omvang van toepassing is op het CDA: als er eenmaal iets fout gaat, gaan er steeds meer dingen fout. (Opzij, mei 1995)

Volgens de wet van Murphy was het onvermijdelijk dat snelle modems meer en meer gemeengoed zouden worden op ongeveer hetzelfde moment dat multimedia op de modale computergebruiker losgelaten werd. (Computer Magazine, mei 1995)