Gepubliceerd op 09-12-2019

Corýdalis | Corýdalis sólida: Helmbloem

betekenis & definitie

De geslachtsnaam Corydalis is afkomstig van het Griekse woord korydalos, waarmede de kuifleeuwerik werd aangeduid. Korus: kuif. Dit naar de gelijkenis tussen de kuif van deze vogel en de vorm van de honingspoor der bloem.

Anderen menen dat het slaat op de vorm van de bloem en de lange gespoorde achterteen van deze vogel; de Duitse volksnaam Lerchensporn duidt hierop. Een andere opvatting is dat de naam afkomstig is van korys: helm, die eveneens duidt op de bloemvorm. Bij ons heet het geslacht Helmbloem.De bouw van de bloem heeft aanleiding gegeven tot vele volksnamen die op de gelijkenis met vogels wijzen. We noemen Duifjes in Groningen, Haantjes en hoentjes op Walcheren, Haantjes en kippetjes in de Duinstreek, Vogeltjes-op-de kruk en Voggeltjen-op't-teksken in de Achterhoek. Verder nog Het vogeltje en Vogeltjes. Het algemeen herkennen van vogels in de bloemvorm is wel opvallend, temeer omdat er onderling geen beïnvloeding aanwezig kan zijn geweest, daarvoor liggen de gebieden te ver uiteen. Volgens E. Paque zijn de namen die in verband staan met hoenders, ontstaan omdat de bevolking in de bloeiwijze een gelijkenis zag met de hanekam en in de bladeren een met de pluimen. De Latijnse soortnaam solida duidt op de niet holle, hazelnoot grote wortelknol (solida: vast), dit in tegenstelling tot de C. cáva of Holwortel (cava: hol), die een holle knol bezit. Ter onderscheiding van deze twee soorten noemde men de planten vroeger de Groote hoolwortele (cava) en de Cleyne hoolwortele (solida). De wortelknol van de Holwortel werd vroeger in de geneeskunde gebruikt maar is langzamerhand, mede door het minder algemeen voorkomen, op de achtergrond geraakt. In de apotheek was de knol bekend als Radix Aristolochia cavae.

De helmbloem is in ons land in de loop der tijden vrij zeldzaam geworden. Meer algemeen komt voor de Rankende helmbloem (C. claviculata). Deze witbloeiende soort heeft geen andere volksnaam.