1. Het principe dat sociaal handelen van mensen wordt gereduceerd tot strategisch of belangengericht handelen, dat wil zeggen handelen dat gericht is op handelingsdoelen die bepaald worden door behoeften die in tegenstelling tot de behoeften van andere actoren als eigen worden ervaren en gedefinieerd. Andere handelingsmotivaties en typen zoals traditionele, affectieve en normatieve oriëntaties worden theoretisch en vaak ook feitelijk miskend. Menselijke rationaliteit wordt gereduceerd tot strategische rationaliteit.
2. In de sociologie en (sociale) psychologie het rekening houden met iemands speciale achtergrond en situatie.
3. In de filosofie wordt hiermee bedoeld de oplossing voor het 'criterium probleem'. Men mag er vanuit gaan dat men alleen vormen van kennis van een ander kan beoordelen, als men weet welke criteria die ander gebruikt bij het vergaren van deze vormen van kennis. Particularisme lost dit probleem op door geen algemene criteria te eisen om deze vormen van kennis te beoordelen.
