In 1892 werd James Catell professor psychologie en oprichter van het eerste experimentele laboratorium in Columbia. In 1898 werd Cattell hoofd van de Columbia psychologie, filosofie faculteit. Onder Cattell's supervisie werd aan de Columbia universiteit meer academische psychologen opgeleid dan elders in Amerika. Cattell was een voorstander van de experimentele benadering (empirisch functionalisme) binnen de psychologie, wat in de tijd nogal controversieel was. Cattell was nauw betrokken bij de oprichting van de APA in 1892 en de Psychological Review in 1894 en werkte jaren als redacteur van de Review. Twee van Cattell's beroemste leerlingen zijn Edward Thorndike en Robert S. Woodworth beide werden later belangrijke hoogleraren psychologie en baanbrekende ontwikkelaars van de leertheorie. Woodworth werk uit 1938
' Experimental Psychology' werd voor vele decennia een maatgevend studieboek en Thorndike heeft belangrijk werk gedaan op het gebied van o.a. de onderwijspsychologie. Vanaf 1930 was de psychologie van de Columbia Universiteit voldoende invloedrijk geworden om over de Columbia school te kunnen spreken.
