Prisma van het weer

Peter Timofeeff (1993)

Gepubliceerd op 06-04-2017

Wolkenclassificatie

betekenis & definitie

Al heel lang is er de behoefte geweest om beschrijvingen en classificaties te maken van de wolken, die men dagelijks waarneemt. Voor de meteoroloog is het bij de analyse van een bepaalde weersituatie van groot belang om inzicht te hebben in de diverse wolkenpatronen.

Iedere wolk is het gevolg van bepaalde meteorologische omstandigheden, van bewegingen in de atmosfeer. Aan het begin van de 19de eeuw kwamen de Franse natuurkundige Lamarck en de Engelse meteoroloog Howard tot lijsten met afbeeldingen van wolken. De indelingen van Lamarck en Howard verschilden niet veel van elkaar, maar die van de Engelsman vond toch meer weerklank, omdat hij de wolken voorzag van Latijnse namen, iets waar men vooral in de wetenschappelijke wereld (plant-, dier-, genees- en scheikunde), al aan gewend was. Volledig op Howards indeling geënt, verscheen in 1932 De Internationale Atlas der Bewolkingen en Toestanden van den Hemel. Deze wolkenatlas was samengesteld door een `Internationale Commissie voor de bestudering der wolken', die in 1921 bijeenkwam. Onder toezicht van de WMO, de Wereld Meteorologische Organisatie, is in 1956 een verbeterde uitgave van de Internationale Wolkenatlas verschenen. Deze is op dit moment op de hele wereld nog steeds in gebruik. De indeling is als volgt:
I. eerste indeling: 10 geslachten
Deze wolkengeslachten worden nog onderscheiden in 4 families, naar de hoogte waarop ze voorkomen.
A. De hoge wolken, hoger dan 6 km. Deze wolken bestaan uit kleine ijskristalletjes.
B. Middelbare bewolking, tussen 2,5 en 6 km. Wolken in deze etage bestaan meestal uit onderkoelde waterdruppels.
C. Lage bewolking, lager dan 2,5 km, bestaande uit waterdruppels met soms wat kristallen korrelsneeuw.
D. Bewolking die zich niets van deze indeling aantrekt. Meestal cumuliforme bewolking (stapelwolken), die de basis (de onderkant) in de onderste etage heeft en helemaal tot in de hoogste etage kan opbollen.
II. tweede indeling: 14 soorten
De tweede indeling vertelt iets over de vorm van de diverse wolken.
III. derde indeling: 9 variëteiten
Deze derde indeling heeft voor een deel betrekking op de manier waarop de wolken zijn gerangschikt. De overige variëteiten geven de mate van doorschijnendheid aan.
IV. bijkomende vormen en verschijnselen
Een beschrijving van het uiterlijk van de wolk.
In het schema is aangegeven welke combinaties van geslachten, soorten, variëteiten en bijkomende vormen en verschijnselen kunnen voorkomen.