Een koopsompolis is een vorm van lijfrenteverzekering waarbij de premie niet periodiek, maar eenmalig wordt ingelegd. Deze inleg is onder bepaalde voorwaarden fiscaal aftrekbaar. Met een koopsompolis kan een periodieke uitkering van lijfrente worden aangekocht. Dit wordt vaak gebruikt om een pensioengat op te vullen.
Een koopsompolis is in de basis hetzelfde als een lijfrenteverzekering. Het enige verschil zit in de manier waarop het vermogen wordt opgebouwd. Bij een lijfrenteverzekering wordt het vermogen periodiek opgebouwd, doordat de verzekerde maandelijks premie moet betalen. Bij een koopsompolis wordt deze premie niet maandelijks, maar eenmalig betaald. Er is dus een groter eigen vermogen nodig om deel te kunnen nemen aan een koopsompolis.
De koopsom kan onder bepaalde omstandigheden aftrekbaar zijn van het belastbaar inkomen. Dit hangt af van de hoogte van de jaarruimte die men heeft. Jaarruimte is het verschil tussen het opgebouwde pensioen en de maximaal mogelijke pensioenopbouw. Wanneer er sprake is van jaarruimte, kan dit leiden tot een pensioengat. Er is dan niet genoeg pensioen om van rond te komen.
Om dit te voorkomen heeft de overheid de koopsom fiscaal aftrekbaar gemaakt in box 1, mits de koopsom niet hoger is dan de jaarruimte. Naast de jaarruimte van het afgelopen jaar mogen ook de jaarruimtes van de afgelopen zeven jaar meegenomen worden. Dit wordt de reserveringsruimte genoemd. Bij genoeg reserveringsruimte is het mogelijk om een hoge koopsom te storten én dit bedrag af te trekken van het belastbaar inkomen.
Het vermogen in een koopsompolis wordt aan het einde van de looptijd vrijgesteld. Bij een garantie koopsompolis weet de verzekerde wat het vrijgekomen bedrag zal zijn, aangezien dit op voorhand is afgesproken. De rente kan dit bedrag alleen maar doen stijgen. Bij een belegging koopsompolis wordt het vrijgekomen bedrag bepaalt aan de hand van het beleggingsresultaat.
