Paul van Tongeren

emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek RU Nijmegen en KU Leuven

Gepubliceerd op 14-01-2015

Nietzsche

betekenis & definitie

Friedrich Wilhelm Nietzsche was een Duits filosoof die leefde van 1844 tot 1900.

Nietzsche is vooral bekend als filosoof, maar studeerde en doceerde klassieke filologie, schreef ook gedichten en componeerde muziek. Hij schreef in het Duits, maar woonde vanaf zijn 25ste niet meer in Duitsland en was een van de felste critici van de Duitse cultuur. Hij werd door de nationaal-socialisten ideologisch gebruikt, maar heeft zich altijd sterk verzet tegen het Duitse nationalisme. Hij wordt wel geassocieerd met het fascisme en antisemitisme, maar noemde zichzelf uitdrukkelijk een anti-antisemiet. Lange tijd werd het boek Der Wille zur Macht als zijn belangrijkste boek beschouwd, maar dat is een compilatie die door zijn zus gemaakt werd na zijn dood. Zijn belangrijkste boeken schreef hij tussen 1879 en 1889, bijna zonder te worden opgemerkt; pas toen hij aan de waanzin ten prooi was gevallen werd hij bekend en in korte tijd uitzonderlijk populair. Zijn werk bestaat voor het grootste deel uit aforismen en verzet zich sterk tegen elke systematisering. De begrippen waarmee zijn werk veelal worden samengevat (Übermensch, ewige Wiederkehr des Gleichen, Wille zur Macht) komen slechts in een beperkt deel van zijn oeuvre voor. Daarom bevat dit lemma geen samenvatting van zijn filosofie.