Niet-officiële radio-omroep. De vrije radio is een verschijnsel dat kan worden beschouwd als een vervolg op en een uitvloeisel van de etherpiraterij.
In Frankrijk en België is deze ontwikkeling al sinds 1976 aan de gang. In plaats van louter individueel met illegaal zenden bezig te blijven, sloten radiopiraten zich aaneen met de bedoeling de legale status te verkrijgen. Hierin onderscheiden zij zich tot nu toe van de etherpiraterij, die het illegale karakter van hun hobby als een ‘kick’ ervaren en geen behoefte hebben aan een belangenorganisatie met het oog op het verwerven van een door de overheid erkende positie in het geheel van het omroepbestel.Het grote voorbeeld op het gebied van de vrije radio is Italië. In 1976 kwam daar een einde aan het monopolie van de Italiaanse staatsomroep RAi, toen het constitutionele hof in Rome bepaalde dat het RAI-monopolie zich niet uitstrekte tot kabeltelevisie en lokale omroep. Twee jaar later had Italië al meer plaatselijke radio- en televisiestations dan enig ander land. Dit kwam neer op één radiozender per ongeveer 25 000 inwoners en één televisiestation per ruim 100 000 inwoners. 10 % van de lokale stations had wel een golflengte toegewezen gekregen, maar zond niet geregeld uit. Van de rest was driekwart commercieel van opzet en één kwart verbonden met politieke partijen of maatschappelijke of kerkelijke organisaties.
In België werd de Vereniging voor de Bevrijding van de Eter opgericht en daarnaast de Vereniging van Belg. Onafhankelijke Radio’s, een groepering die vooral de grote commercieel gerichte vrije radio’s omvat. In tegenstelling tot de eerstgenoemde belangenorganisaties ging de meer commercieel gerichte vereniging niet akkoord met de tussen de Belg. regering en de vrije radio’s gesloten overeenkomst met betrekking tot de beperking van het zendbereik van vrije radiostations. In sept. 1981 verscheen in het Belg. Stb. een KB dat het begrip vrije radio nauwkeurig bepaalde. Op 6.5.1982 werd het Decreet houdende organisatie en erkenning van de niet-openbare radio’s in de Vlaamse Raad goedgekeurd.
In dit decreet werd de vrije radio bepaald als de door het privaat initiatief ingerichte radio’s die zich met een eigen programma richten tot een gemeenschap die geografisch gesitueerd is binnen een wijk, een gemeente, enkele gemeenten of maximaal een stedelijke agglomeratie. Zij hebben tot taak een verscheidenheid van informatie, vorming en ontspanning te brengen met de bedoeling binnen hun zendgebied de communicatie te bevorderen en bij te dragen tot de algehele ontwikkeling. Deze radio kan openstaan voor de actieve medewerking van de luisteraars en verenigingen, m.n. van de
sociaal-culturele verenigingen. Zie omroepbeleid.
In Nederland werd pas op 1.3.1983 een organisatie van etherpiraten opgericht die hun activiteiten door de overheid gelegaliseerd willen zien. Het is de Stichting Vrije Legale Radio in Oprichting. Het initiatief ging uit van twee piratenzenders uit Den Helder, die elkaar eerder beconcurreerd hadden. De belangstelling voor de nieuwe belangenorganisatie is nog gering. De meeste etherpiraten brengen dan ook geen totaalprogramma van muziek én informatie, maar slechts verzoekplatenprogramma’s. Niet ongebruikelijk bij de ‘breedschalige’ radiopiraten met de ambitie om gelegaliseerd te worden is dat ze ieder uur ‘inprikken’ op de uitzendingen van de radionieuwsdienst via Hilversum 3.
De professionelere vrije radio’s zenden ook reclameboodschappen uit. Opdrachtgevers zijn meestal de plaatselijke winkeliers.
