Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Videokunst

betekenis & definitie

v., kunstrichting waarbij de kunstenaar gebruik maakt van moderne elektronische mediatechnieken, m.n. de video, als uitdrukkingsmiddel.

(e) De videokunst vloeide in het midden van de jaren zestig voort uit de beweging rond Fluxus (zie aldaar) en de experimentele elektronische muziek. Aanvankelijk maakte men gebruik van foto, film en video om een project of een idee te kunnen vastleggen, later werden de eigenschappen van film en video ontdekt en in praktijk gebracht. Belangrijk hierbij is dat de moderne technieken van beeldopname het mogelijk maken dat de realiteit en het door de monitor gevormde beeld van deze realiteit gelijktijdig kunnen worden vertoond, waardoor de toeschouwer op een actieve manier bij het gebeuren kan worden betrokken. Sommige kunstenaars, zoals de Japanner Nam Joen Paik, laten hierbij de monitoren zelf ‘handelen’, terwijl anderen, zoals Sjigeko Moebota, videosculpturen opbouwen. Door middel van magneten en synthesizers kunnen de beelden verkleurd en vervormd worden, hetgeen een abstracte kunstvorm oplevert. Deze vorm van videokunst wordt door o.a. Ed Emshwiller, Ron Hays en Stefan Beek beoefend.

In Nederland behoren Livinus van de Bundt, Peter Struyken en Jaap Drupsteen tot de eersten die zich met dit medium bezighielden. Te Eindhoven werd in 1965 de groep New Electronic TV opgericht die met video experimenteerde en een startpunt werd voor verscheidene kunstenaars. Tijdens de Arnhemse tentoonstelling Sonsbeek buiten de perken (1970) werden niet alleen videotapes vertoond, maar mocht het publiek ook de camera hanteren. Als uitvloeisel van deze activiteiten werd de video-afdeling van het Rotterdamse Lijnbaancentrum opgericht, dat kunstenaars in staat stelt tapes te maken en tevens tracht het publiek hiervoor te interesseren. In 1971 gaf Openbaar Kunstbezit aan vier kunstenaars opdracht een kunstwerk te maken met behulp van het medium televisie. Nog in datzelfde jaar zond de NOS deze werken uit.

De Haagse videogroep Meatball en de videogalerie Agora te Maastricht werden in 1972 opgericht. Tot de kunstenaars die sinds deze periode actief zijn behoort de sinds 1962 in Nederland wonende, uit Colombia afkomstige artiest Michel Cardena. De Amsterdamse stichting De Appel (1975) zorgt voor de bekendwording van de videokunst onder het binnen- en buitenlandse publiek. De Appel werd dan ook zeer belangrijk voor de ontwikkeling van deze vorm van kunst. Daarnaast bracht de VPRO (en m.n. programmamaker Wim T.Schippers) de televisiekijker hiermee in aanraking. Bovendien doceren aan de kunstacademies van o.a.

Maastricht en Enschede videomakers als Stansfield en Coëlho. Tot de in Nederland werkende videokunstenaars behoren Annie Wright, David Garcia, Lous America, Nan Hoover, Christine Chiffrun, Daniël Brun, Arno Arts, John en Gerhild Blogg, Bert Schutter, Henk Heideveld, Lydia Schouten, Kees de Groot (Auto-Awac) en Christiaan Bastiaans.