Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Gespleten staat

betekenis & definitie

Staat die, als gevolg van oorlogen, dynastieke vererving of andere oorzaken, wordt

opgesplitst in twee of meer staten. Zo’n politieke ontwikkeling wordt gewoonlijk geformaliseerd door, al dan niet graag verleende, instemming van de betrokken machten. Na de Tweede Wereldoorlog hebben b.v. de militaire, en in sommige gevallen ook politieke ontwikkelingen, geleid tot feitelijke opsplitsing van landen die daarvóór als eenheden bestonden. In tegenstelling tot de voorbeelden uit de geschiedenis werd die feitelijke splitsing echter lange tijd niet geformaliseerd door b.v. een verdrag, noch tenietgedaan door hereniging. Deze situatie deed zich voor in Duitsland en Korea, terwijl door enigszins andere oorzaken een soortgelijke situatie ontstond in Vietnam en China (kwestie-Taiwan). Typerend is dat een of beide delen politiek belang hebben zich te beschouwen als onderdelen van het oorspronkelijke grote geheel.

In de relaties tussen de twee Duitslanden ziet men nog steeds tekenen van een hybridische instelling bij de BRD, in die tussen de twee Korea’s is naar het schijnt het element van aanspraak op het geheel vrijwel verdwenen en is slechts de wens tot hereniging gebleven. In Vietnam is de splitsing ongedaan gemaakt. In China en Taiwan stelt men zich nog op het ‘zuivere’ standpunt onderdeel te zijn van het door allen beleden grote geheel. Het verschijnsel van gespleten staten heeft aanleiding gegeven tot de term ‘multi-system nations’. De recente politiek van bijzonder vérgaande autonomie die het socialistische China hanteert ten opzichte van het kapitalistische Hongkong (volgens de recente Anglo-Chinese overeenkomst van 1984), een autonomie die ook wordt aangeboden aan Taiwan, zou kunnen leiden tot het nieuwe verschijnsel van een ‘multi-system state’.