Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Elektromagnetische puls (emp)

betekenis & definitie

Zeer korte puls van elektromagnetische energie die teweeggebracht wordt door een kernexplosie. De EMP bereikt in extreem korte tijd (10-8 s) een piekwaarde die een miljoen maal zo sterk is als de signaalsterkte van een commerciële radiozender.

De EMP ontstaat doordat gammastraling die bij de explosie vrijkomt luchtmoleculen ioniseert. De ionen en losgeslagen elektronen bewegen met grote snelheid van de explosie weg. Deze ladingsverplaatsing gaat gepaard met een elektromagnetisch veld.Door de snelle verandering van het elektromagnetisch veld worden in geleiders en halfgeleiders grote inductiespanningen en -stromen opgewekt. M.n. moderne elektronische apparatuur (zoals computers en communicatiesystemen) zijn zeer kwetsbaar voor sterke stroomstoten. Hoewel het bestaan van de EMP al sinds de eerste kernexplosie (1945) bekend was, werd pas in de jaren zeventig onderzoek gedaan naar de eventuele gevolgen ervan. Daarbij bleek al spoedig dat zowel civiele als militaire installaties onvoldoende beveiligd zijn tegen de EMP. Een dergelijke beveiliging is in principe eenvoudig. Kleine apparaten kunnen uitgerust worden met spanningsbegrenzers en stroomafleiders, terwijl grote installaties in een afschermende ontkleding geplaatst kunnen worden (een kooi van Faraday), terwijl alleen hun aan- en afvoerkabels van spanningsbegrenzers en stroomafleiders worden voorzien.

In de jaren vijftig en zestig onderkende men vooral gevaren rond ‘de bom’ op het gebied van radioactiviteit en straling, maar daar zijn nu de EMP en (sinds ca. 1982) de nucleaire winter bijgekomen.