Ned. politieke partij. In de CPN zette in 1982 een vernieuwingsproces door.
Op het 28e partijcongres in Amsterdam stelde de partij een nieuw beginselprogramma vast ter vervanging van het nog stalinistisch georiënteerde programma uit 1946. De vernieuwing van de CPN werd in belangrijke mate bepaald door de nieuwe aanhang van de partij. Naast de oorspronkelijke aanhang van arbeiders (‘gestaalde kaders’) was de partij sterk uitgebreid met jonge academici en werkers in de gezondheidszorg en het onderwijs. In het nieuwe beginselprogramma richtte de CPN zich ook niet langer exclusief op de arbeidende klasse. De partij oriënteerde zich ook op maatschappelijke stromingen als de milieubeweging, de vredesbeweging en de vrouwenbeweging. Vooral de opkomende vrouwelijke aanhang had veel invloed.
Het beginselprogramma legde verder het streven naar nauwe samenwerking met andere linkse partijen vast. De vernieuwing manifesteerde zich ook in de opvolging van de fractieleider in de Tweede Kamer, M.Bakker. Hij trok zich bij de vervroegde kamerverkiezingen van 1982 ten gunste van Ina Brouwer terug. De doorbraak van de vrouw binnen de CPN kreeg na het 28e partijcongres verder gestalte in de aanwijzing van Elli Izeboud tot voorzitter. Zij volgde H.Hoekstra op. De discussie over het nieuwe beginselprogram leidde inmiddels tot scherpe tegenstellingen tussen de vernieuwers en het op de arbeidersklasse gerichte deel van de partij (de zgn. ‘horizontalen’, genoemd naar hun platform, het Horizontaal Overleg Communisten). Begin 1984 werd het nieuwe program weliswaar aangenomen, maar de conflicten leidden vrijwel tot een scheuring. De CPN nam aan de Europese verkiezingen deel in een lijstcombinatie met PPR, PSP en Groene Partij Nederland, die 5,6 % van de stemmen behaalde, goed voor twee zetels.
