adrenaline - adrenali'ne, v./m. (ook: epinefrine), een hormoon dat evenals het noradrenaline (norepinefrine) in het bijniermerg wordt gevormd, alsook in neuronen van het sympathisch zenuwstelsel.
Beide hormonen stimuleren de mobilisatie van glucose uit lever en spierglycogeen. Het hormoon glucagon, gevormd in de eilandjes van Langerhans, bewerkstelligt hetzelfde in de lever. De genoemde glucose mobiliserende hormonen zijn in feite antagonisten van de insuline. Alle dragen bij tot de instandhouding van de glucosespiegel van het bloed, (bloedsuikergehalte).
Adrenaline is verder van belang voor de prikkel overdracht in zenuwweefsel, vooral binnen het sympathisch stelsel en de grote hersenen. Adrenaline verhoogt de prikkelbaarheid van het hart en versnelt het hartritme, vernauwt de perifere bloedvaten en verwijdt de luchtwegen (noradrenaline), acetylcholine.
De adrenaline die vrijkomt aan de uiteinden van de sympathische neuronen (synaps) functioneert als een neurotransmitter, d.w.z. dat die de overdracht van een zenuwprikkel op een eindorgaan (b.v. een spiervezel) verzorgt. De fysiologische werking van de adrenaline uit de bijnier is te beschouwen als een adequate reactie op stress (fight, flight en fright-reactie). Bij dreigend gevaar, tijdens lichamelijke inspanningen, bij emoties als woede, vrees, schrik, maar ook bij geluk, kortom steeds als er bijzondere eisen aan het lichaam worden gesteld, zal er een verhoogde afgifte van adrenaline plaatsvinden. De adrenaline zorgt voor een snelle verhoging van het arbeidsvermogen. Uitwendig is dit zichtbaar aan bleke gelaatskleur, versnelde ademhaling, versnelde pols (hart in de keel voelen kloppen) en een verwijding van de pupil van het oog. De werking van adrenaline is slechts van korte duur omdat het in de organen snel wordt afgebroken door het enzym monoamineoxidase. Om zijn verwijdende werking op de luchtwegen (bronchiolen) wordt adrenaline per inhalatie toegepast bij astma.
