Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 17-01-2019

Staalgravure

betekenis & definitie

Staalgravure - een in ’t begin der 19de eeuw ontstane, met de techniek der kopergravure overeenkomstige methode voor het maken van diep drukplaten, welke als grafische kunst zoo goed als niet meer beoefend wordt. Daar de hardheid van het staal moeilijk graveeren toelaat, wordt de plaat, om zacht als koper te worden, eerst chemisch uitgegloeid en na het aanbrengen der gravure weer gehard; zij is dan voor het maken van een bijna onbegrensd aantal afdrukken (wel 100.000) geschikt. Wijl het graveeren een bijzonder vaste hand en meer dan gewone ervaring vereischt, wordt de voorstelling ook wel door etsing in de uitgegloeide staalplaat aangebracht.

Het werk van goed geschoolde kunstenaars staat zeer hoog, maar is uiterst zeldzaam; het meerendeel der in boeken uit het midden der 19de eeuw voorkomende s. is tweede-rangswerk, omdat voor de massa-productie spoedig machinaal werd gewerkt, door de teekening geheel of gedeeltelijk uit bepaalde lijnen of lijngroepeeringen samen te stellen en die lijnen met de graveermachine te trekken. De s. deelde het lot van de gelijktijdig veelvuldig toegepaste houtgravure en werd een confectie-artikel. Alleen als middel om waardepapieren, die niet nagemaakt en niet vervalscht kunnen worden, te vervaardigen, is de s. onmisbaar gebleken; slechts met behulp van de zeer ingewikkelde guillocheermachine kunnen de daarop voorkomende regelmatig-fijne en dicht op elkaar liggende lijnen tot fraaie figuren van zeer ingewikkelde, bijna onnavolgbare, samenstelling worden gevormd.

< >