Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 12-01-2019

Paraná

betekenis & definitie

Paraná, - 1) rivier in Zuid-Amerika, waarvan de met de Uruguay gemeenschappelijke monding Rio de la Plata heet. Zij ontspringt als Rio Grande op de Serra da Mantiqueira in Brazilië. Na het opnemen van de Paranahyba heet ze P. Van links stroomen haar dan talrijke zijrivieren toe, o. a. de Tiete en de Paranapanema. De rivier verbreedt zich om het 90 K.M. lange eiland Salto Guairá tot een watervlakte van 4000 M., maar vernauwt dan plotseling tot 60 M. en stort met verscheidene watervallen van 15 tot 18 M. hoogte in de laagvlakte, waar de middenloop begint.

De rivier stroomt nu in Z. richting en vormt de grens tusschen Paraguay en Brazilië tot zij de Iguassu opneemt; een weinig voor haar mond vormt deze zijrivier de geweldige Victoria-watervallen. Daarna maakt de P. een groote bocht naar het W. en vormt de grens tusschen Paraguay en Argentina, tot een weinig boven Corrientes, waar zij de Paraguay opneemt en diens richting naar het Z. overneemt. De rechteroever wordt laag en vlak; herhaaldelijk loopt dit Westelijk oeverland onder water. De grootste zijrivier is hier de Salado, die van de Andes komt en bij de stad Paraná in de hoofdrivier valt. Voorbij Rosario vormen zich talrijke eilanden, zoodat een geheel net van waterarmen ontstaat. Hiervan wordt de Guazú gebruikt voor de groote scheepvaart. De lengte van den stroom bedraagt 3700 K.M. Voor zeeschepen is zij bevaarbaar tot Rosario, bij hoog water, dat samenvalt met den tijd van het graanvervoer tot Santa Fé.

2) prov. van Brazilië, aan den Atl. Oceaan, door de Paraná en de republiek Paraguay gescheiden; 251.900 K.M.2, 660.000 inw. Onder de Blanken zijn veel Polen en Russen; het Slavisch element in Brazilië is nergens zoo sterk als in P. De baai van Paranagua biedt een goede ligplaats. Het kustland is met dichte bosschen bedekt en ontvangt vooral van Oct. tot Apr. door de Z.O. passaat overvloedig regen. Toch beteekent de landbouw er niet veel; op de plantages verbouwt men katoen en suikerriet. Het hooge en daardoor gezonde en voor Europeanen beter geschikte binnenland heeft uitgestrekte savannen en weiden (campos), waarop voornamelijk runderen en muildieren grazen. ’t Belangrijkste middel van bestaan is de inzameling van yerba-maté, waarvan jaarlijks ± 30 millioen K.G. wordt uitgevoerd. Hoofdstad is Curityba, dat door een spoorweg is verbonden met de haven Paranagua.
3) vroeger Bajada del Paraná, hoofdstad van de Argentijnsche prov. Entre Rios, aan de Paraná, was 1852-60 hoofdstad van de Republiek. Er is een Staats-Universiteit; 65.000 inw.