Pamflet, - afgeleid van „pamphilet”, het kleine boekje „Pamphilus seu de Amore” uit de 12e eeuw, dat tot de 16e eeuw veel op scholen gelezen werd. Ter aanduiding van kleine geschriften in het algemeen, komt het ’t eerst in Engeland voor in 1344, wanneer tegenover de grootere codices gesproken wordt van pamfletos exiguos. In de 17e eeuw kwam de naam ook in Frankrijk, waar tevoren meest van „libelle”was gesproken, in zwang, meestal voor schotschrift, het „libellus famosus” der Middeleeuwen. In de 17e en 18e eeuw werden die geschriften in Nederland als blauwboekjes, naar de kleur van het omslag, aangeduid ; in het laatst der 18e eeuw was dat blauw, echter meestal door bont sitspapier vervangen.
De naam p. werd hier te lande vermoedelijk ’t eerst in den Patriottentijd gebezigd en bleef gehandhaafd voor weinig omvangrijke boekjes met vluchtigen inhoud, in proza of poëzie, hoonend of lasterend, met korte aanteekeningen of betoogen van staatkundigen, kerkelijken, algemeen wetenschappelijken of persoonlijken aard, horoscopen en soortgelijk interessant nieuws voor het groote publiek. De pamfletten zijn kostelijke bijdragen voor de kennis van land en volk, ter aanvulling en verduidelijking van de meer officieele geschiedenis, en worden dan ook met zorg door de boekerijen vergaard, en door beschrijving dezer duizendtallen meer bekend gemaakt. De voornaamste zijn: Knuttel, Catalogus van de pamflettenverzameling in de Koninklijke Bibliotheek: 1486-1853 (’s-Gravenhage 1889—1920, 8 dln. met alph. register);Petit, Bibliotheek v. Nederl. pamfletten. Verzameling v. d. bibl. v. J. Thysius en de bibl. der Rijksuniversiteit te Leiden : 1500—1702 (’s-Gravenhage 1882—’84 2 dln.) ; Broekema, Catalogus v. d. pamfletten, tractaten, enz. aanwezig in de Prov. bibl. van Zeeland : 1568—1795 (Middelburg 1892); Van Someren, Pamfletten (in de bibliotheek der Rijksuniversiteit te Utrecht), niet voorkomende in afzonderlijk gedrukte catalogi der verzamelingen in andere openbare Nederl. bibliotheken : 1523—1700 (Utrecht 1915—22, 2 dln).
