Lam of lam gods - in de Christelijke symboliek een der meest voorkomende symbolen. In de catacomben zijn 88 fresco’s tusschen de le en 4e eeuw geschilderd, voorstellend den Goeden Herder met een l. op de schouders en twee lammeren aan zijn zijde. Het l. op de schouders duidt dan de ziel van den overledene aan, door Christus ten hemel gedragen, de twee andere duiden aan heiligen, die reeds het eeuwig geluk deelachtig zijn. Een andere reeks schilderingen stelt een l. voor met een melkemmer op den rug of gehangen aan een herdersstaf.
Een enkele fresco laat een herder zien, die een schaap melkt, terwijl een andere een melkemmer aanwijst op een altaar tusschen twee schapen. In deze soort fresco’s zag men in den regel symbolen van de Eucharistie, maar Mgr. Wilpert beschouwt deze als symbolen van de hemelsche vreugden. Sinds de 4e eeuw n.l. Constantijn den Groote stelt het dikwijls Christus-zelf voor, als het princiep van genade en licht. Het l. wordt dan geplaatst op een lamp, meer nog op een berg, waarvan 4 stroomen (= Evangeliën) naar de wereldstreken uitgaan, en (vergelijk: De Aanbidding van het l., door de Gebroeders van Eyck te Gent) waarheen aan beide zijden 6 lammeren snellen uit Jeruzalem (Jodendom) en uit Bethlehem (= Heidendom). Volgens het Liber Pontificalis liet Constantijn voor het baptisterium van het Lateraan een gouden beeld van een l. vervaardigen, water uitstortend, geplaatst tusschen 2 zilveren beelden, van Christus en Joannes den Dooper; Joannes is voorgesteld met een rol, waarop:,,Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi”, d.i. „Ziedaar het Lam Gods, ziedaar die wegneemt de zonden der wereld”.
Van de 6e eeuw af begon men het hoofd van het l. voor te stellen met een nimbus, ook wel met een kruis. Den laatsten stap in de ontwikkeling van dit idee om het kruis met het l. te verbinden, vindt men in een mozaïek van de 6e eeuw in het Vaticaan, die het l. voorstelt op een troon, aan den voet van een kruis. Uit de doorboorde zijde stroomt in een kelk bloed, dat uitloopt in 5 stralen, doelend op Christus’ 5 wonden. Heel bijzondere symboliek heeft het l. op de Junius-Bassus sarcophaag (358), waar het wonderen wrocht. Als attribuut komt het l. ook voor, als teeken van onschuld, bij de H. Agnes en bij Joannes den Dooper.
