Hard - 1) Een stof wordt h. genoemd, wanneer een groote kracht noodig is om er een blijvende vormverandering aan te geven; dergelijke lichamen hebben dus geringe plasticiteit. Of een lichaam h. is, kan beoordeeld worden door het te krassen met een ander lichaam; laat dit laatste een indruk achter, dan is het harder dan het eerste, in het tegenovergestelde geval zachter; hierop berust de in de mineralogie gebruikelijke hardheidsschaal (zie HARDHEID). Ook kan de hardheid worden beoordeeld door de grootte van den indruk na te gaan, dien een h. voorwerp (b.v. een stalen bolletje) onder de werking eener bepaalde kracht op het lichaam achterlaat (methode van Brinell).
2) Röntgenstralen worden h. genoemd, wanneer ze een groot doordringend vermogen voor de materie hebben. Aanvankelijk, toen het nog niet bekend was, dat de Röntgenstralen een zekere golflengte hebben, werden ze beoordeeld en onderscheiden naar hunne hardheid. Later is het gebleken, dat aan een bepaalden graad van hardheid der stralen een bepaalde golflengte beantwoordt; hoe kleiner de golflengte der stralen, des te harder zijn ze, d. w. z. des te gemakkelijker kunnen ze de materie doordringen, ze worden dan minder geabsorbeerd en verstrooid. — 3) Photographische beelden worden h. genoemd, wanneer groote contrasten optreden zonder de noodige tusschentinten. De oorzaak ligt óf wel in te korte belichting, óf wel in een onjuiste ontwikkeling, b.v. met te veel broomkalium.
