Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 24-01-2019

Gewichten

betekenis & definitie

Gewichten - Ten einde de gewichten van verschillende hoeveelheden onderling te kunnen vergelijken, stelde men het kilogram als practische eenheid van gewicht vast, waarin de hoeveelheden van verschillende stoffen, met behulp van weegwerktuigen bepaald (bascule, weegschaal, balans e. a.), worden uitgedrukt. Men maakt daarbij gebruik van metalen gewichten, die in zwaarte tiendeelige veelvouden of onderdeelen vormen van een standaardkilogram. De zwaardere, van 1, 2, 5, 10, 25 en 50 K.G. zijn in den regel van ijzer, dien van 500, 100, 50,10, 5, 2 en 1 gram van koper en de kleinere, van evenveel m. gr., voor fijnere wegingen in gebruik, ter voorkoming van de miswijzende invloed van roesten, van platina vervaardigd.

De nauwkeurigheid dezer gewichten wordt op geregelde tijden van staatswege door daartoe aangestelde ambtenaren (ijkers) onderzocht (geijkt), ten blijke waarvan ieder gewicht van een stempel wordt voorzien. — Hoewel voor het dagelijksche leven van weinig belang mag toch worden aangestipt, dat het bij eene weging gevonden gewicht slechts het schijnbare gewicht aangeeft, aangezien een lichaam, dat in een vloeistof of gas wordt gedompeld (i. c. in lucht), een opwaartsche druk (dus tegen den invloed van de zwaartekracht) ondervindt, gelijk aan het gewicht van de verplaatste hoeveelheid vloeistof of gas, in lucht 1.29 gram per Liter inhoud. In gevallen, waarbij de grootst mogelijke nauwkeurigheid moet worden in acht genomen, zal men dus de weging in het luchtledig moeten uitvoeren of den invloed van de luchtdruk zoowel voor het gewogen lichaam als ook voor de gebruikte gewichten door eene correctie moeten elimineeren.