Emancipatie - (Lat. emancipatio), uit de hand lating, vrijlating: de bevrijding van een persoon van het juk der gemeenschap en hare instellingen, of van tradities en gewoonten; ook van eene sekse of kring van personen Zij gaat noodzakelijk gepaard met zelfstandigheid van denken, oordeel, leven. Zij is de natuurlijke trek van groeien ontwikkeling. Er is b.v. em. van den geest,in zelfstandig wijsgeerig denken, van het gemoed in persoonlijk geloof, van den wil in vrijwillig handelen; van de vrouw, de slaven, den staat,den z.g. derden en vierden stand, enz.
Natuurlijk is de vraag, waar e. ophoudt en bandeloosheid begint, als de geëmancipeerde zijne natuurlijke grenzen te buiten gaat, ten koste van anderer vrijheid. Als b.v. het zelfstandige denken in scepsis overgaat, het persoonlijke geloof in individueele meening, het vrijwillig handelen in willekeur, de vrouw in alles dezelfde wil zijn als de man, de menigte door geweld of stemmenaantal de geestelijk meerderen in het gedrang brengt, de staat de kerk verdrukt, enz. Het juiste evenwicht tusschen vrijheid en gezag, enkele en gemeenschap, verleden en heden, mensch en God behoort tot de grootste problemen van socialen en geestelijken aard.
