Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 19-01-2019

Electromotorische kracht

betekenis & definitie

Electromotorische kracht - gewoonlijk wordt hieronder verstaan het product van eene uitwendige kracht, op de electriciteit werkende, met den weg, waarlangs ze werkt, of, juister uitgedrukt, de lijnintegraal eener uitwendige electrische kracht. Eene dergelijke e. k. kan voorkomen bij aanraking van geleiders van verschillende soort of temperatuur. In het laatste geval spreekt men van een thermoëlectrische kracht. Proefondervindelijk is gebleken, dat bij aanraking van geleiders van verschillende soort er een potentiaalverschil tusschen ontstaat.

Wat dit laatste betreft, kunnen twee soorten geleiders worden onderscheiden. Tot de eerste soort behooren geleiders, die, ofschoon ze onderling bij aanraking een potentiaalverschil vertoonen, geen dergelijk verschil opleveren tusschen twee geleiders van dezelfde materie, wanneer ze met een aantal andere geleiders van dezelfde soort in eene keten zijn geschakeld. Hiertoe behooren o.a. de metalen; twee stukken koper b.v. bezitten geen potentiaalverschil, welke andere metalen er ook tusschen zijn geschakeld. Tot de tweede soort behooren geleiders, die, hetzij onderling, of met geleiders van de eerste soort tot een keten verbonden, tusschen twee geleiders van dezelfde materie wel een potentiaalverschil veroorzaken; Hiertoe behooren o.a. deel ectrolyten. Een stuk koper b.v., gedompeld in zwavelzuur, is positief geladen t. o. v. een ander stuk koper, verbonden met een stuk zink, welk laatste in hetzelfde zwavelzuur is gedompeld.

Dergelijke geleiders van de tweede soort kunnen worden samengesteld tot elementen. De e. k. van zulk een element is gelijk aan de som der e. k., die optreden bij aanraking der opeenvolgende geleiders. Bij combinatie van geleiders van de eerste en van de tweede soort tot een element hebben steeds chemische omzettingen plaats, die de bron zijn van de energie van den electrischen stroom, dien het kan leveren. Voor de e. k., die ontstaat bij aanraking van een metaal met een electrolyt, heeft Nernst eene theorie gegeven, waarbij gebruik wordt gemaakt van het begrip oplossingsdruk. („Lösungstension”). Eveneens is er eene e. k. aanwezig tusschen twee oplossingen van hetzelfde zout, doch van verschillende concentratie; hierbij is eene theorie van v. Helmholtz van toepassing. — Vaak wordt ook van e.k. van inductie gesproken,wanneer bedoeld wordt de lijnintegraal der geïnduceerde electrische kracht; aanbeveling verdient het echter, in dat geval niet te spreken van e. k., doch deze naam uitsluitend te bezigen, wanneer er sprake is van eene kracht, op de electriciteit werkende, die niet van electromagnetischen oorsprong is.