Constellatie - (Lat.), groepeering, eigenlijk van sterren, maar vaak in overdrachtelijken zin gebruikt (c. van een ministerie).
1) In de sterrenkimde beteekent c. vooreerst sterrenbeeld, maar verder vooral ook de onderlinge plaatsing der planeten aan den hemel, die een groote rol speelt in de astrologie. De c.’s, die men waarnam bij gewichtige gebeurtenissen, zijn sinds overoude tijden opgeteekend, en vaak met die gebeurtenissen op gedenkteekenen vereeuwigd. Daar de C. van de zeven planeten der Ouden (zon, maan, Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus) eerst na 2146 jaren zich tennaastebij herhaalt, zoo stelt een bij overlevering bekende c. ons in staat, bij benadering de in verband met deze c. genoemde gebeurtenis te dateeren, en levert aldus een gewichtig hulpmiddel voor de historische chronologie.
2) In de filosofie: de, in een kategorisch oordeel uit te spreken, gegeven groepeering der dingen, die naast de algemeene (in een hypothetisch oordeel uit te spreken) causale wetmatigheid moet aangenomen worden bij de verklaring van het feitelijk gebeuren in de wereld. Deze constellatie, die voornl. in het organische, psychische, historische een groote rol speelt, is langen tijd verwaarloosd. „Men scheen zich veelal te verbeelden, dat waar de wet bekend is, volgens welke B uit A moet voortkomen, de aanwezigheid van dat A (en niet bv. van een C., waaruit volgens hetzelfde systeem van wetten veeleer een D zou zijn ontsprongen) geen aandacht meer verdiende, alsof die aanwezigheid door de geldigheid der wet reeds mede gewaarborgd was.” Men spreekt hier ook van diathese, dispositie, collocatie.
