Assyriologie - is de wetenschap, die zich bezighoudt met de bestudeering van de talen en de geschiedenis (beide woorden in hun ruimsten zin) van Babylonië en van Assyrië. De Assyrische kultuur is jonger dan, en grootendeels gebaseerd op de Babylonische; maar de documenten, die men ’t eerst ontcijferd heeft, waren Assyrisch — vandaar de naam dezer wetenschap. In dit verband zijn de volgende feiten van belang: Babylonië met Egypte (en Elam) zijn de oudste kultuurlanden, die wij kennen. Het Babylonisch is de oudste Semietische taal (de oudste thans bekende teksten dateeren minstens uit het begin van het 3de millennium v. Chr.). Het Babylonisch was, althans van de 15de tot de 12de eeuw, de internationale diplomatieke taal in Voor-Azië, welke ook door de niet-Babylonische groote mogendheden (Egypte, Elam, Hittieten e. a.) gebezigd werd.
Ten slotte: de Babylonische kultuur heeft invloed geoefend op geheel Voor-Azië — het „Pan-babylonisme” maakt zich schuldig aan overdrijving o. a. van deze waarheid en is dus mede van belang voor de bestudeering van Israël en van den Bijbel. Over de geschiedenis der ontdekkingen en der ontcijfering zie: OPGRAVINGEN en SPIJKERSCHRIFT. De resultaten der Assyriologie zijn, voor de eerste jaren van het bestaan dezer wetenschap, saamgevat in: J. Oppert. Expédition scientifique en Mésopotamie. Paris, 1859 — 63. Als andere mijlpalen in de ontwikkeling der Assyriologie kunnen worden genoemd: H. C. Rawlinson, The cuneiform Inscriptions of Western Asia. London 1861 ss.; E. Schräder, Die assyrisch-babylonischen Keilinschriften. Kritische Untersuchung der Grundlagen ihrer Entzifferung (Leipzig. 1872.
Oorspronkelijk verschenen in de Zeitschr. d. deutschen morgenland. Gesellschaft 1872) ; Friedr. Delitzsch, Assyrische Grammatik (Berlin 1889; thans 3de uitgave in bewerking) — met uitvoerige litteratuur-opgaven omtrent boeken en tijdschriften — en zijn Assyrisches Handwörterbuch. Bekende Assyriologen, behalve de bovengenoemde, zijn o. a., K. Bezold, P. Haupt, P. Jensen, Zimmern, H.Winckler, F.H. Weissbach, B. Meissner, A. Ungnad, S. Langdon, L. W. King, R. Harper, V. Scheil, F. Thureau-Dangin, P. Dhorme, e. a. — In Nederland is de bekendste beoefenaar der Assyriologie geweest C. P. Tiele (Babylonischassyrische Geschichte. Gotha 1886—88). Sinds 1913 bestaat een buitengewoon professoraat voor de Assyriologie aan de Rijksuniversiteit te Leiden.
Voor eerste kennismaking verdienen de volgende populair-wetenschappelijke boekjes alleszins aanbeveling: Landersdorfer, Kultur der Babylonier u. Assyrier (München 1913), met de voornaamste litteratuur; Hunger u. Lamer, Altorientalische Kultur im Bilde (Leipzig. 1912); O. Weber, Die Literatur der Babylonier u. Assyrier (Leipzig. 1907); Bezold, Ninive und Babylon (Leipzig 1909); Ungnad, Babylonisch-assyrische Grammatik mit Lesestücken und Wörterbuch in Transskription (München. 1906).
