Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 17-01-2019

Amputatie

betekenis & definitie

Amputatie - (Lat.), in het algemeen het verwijderen van een min of meer uitstekend lichaamsdeel van het overige lichaam b.v. het verwijderen van een vinger. De naam wordt echter niet gebruikt voor het verwijderen van uitsluitend ziekelijke uitwassen, zooals polypen, en evenmin wanneer midden uit een orgaan of lichaamsdeel iets wordt weggenomen. De naam a. wordt meestal toegepast met betrekking tot de ledematen of deelen daarvan (behalve wanneer de scheiding in een gewricht plaats grijpt: exarticulatie), hoewel men ook spreekt van a. van de borst, enz.

De reden, waarom tot a. van ledematen of deelen daarvan wordt overgegaan, kan zeer verschillend zijn. Ziekte, verwonding of verminking van het lichaamsdeel is in het algemeen de reden, maar de chirurg gaat alleen tot a. over, 1) wanneer behoud van het lichaamsdeel de gezondheid in gevaar zou brengen, b.v. bij kwaadaardige gezwellen, bij voortschrijdende infectie, bij versterf;

2) geen herstel van het zieke deel te verwachten is en wegneming een functioneel beteren toestand schept, b.v. bij sommige chronische ziekten als tuberculose;
3) door een ongeluk een zoodanige vernietiging heeft plaats gehad, dat het lichaamsdeel toch reeds praktisch verloren is.

In sommige gevallen is het zeer moeilijk om te beoordeelen of tot a. overgegaan moet worden, b.v. bij een voortschrijdende infectie. Stelt men de a. te lang uit, dan kan het leven door de infectie bedreigd worden; doet men de a. zeer vroegtijdig, dan wordt dit gevaar gestuit, maar daartegenover staat, dat misschien toch de infectie nog tot stilstand had kunnen komen, zoodat noodeloos een lichaamsdeel opgeofferd werd. Bij de beoordeeling hangt dus veel af van het persoonlijk inzicht van den chirurg. Voor de a. van ledematen zijn verschillende methoden aangegeven; de technische moeilijkheid bestaat voornamelijk hierin, dat de chirurg moet zorgen een voldoende hoeveelheid huid beschikbaar te hebben voor dekking van de z.g. amputatiestomp. De groote moeilijkheden, waarmede men vroeger te kampen had en die vooral veroorzaakt werden door later optredende infecties zijn tegenwoordig nagenoeg verdwenen. De a. aan de ledematen geschiedt tegenwoordig bijna steeds zonder narcose; het af te zetten deel wordt volkomen gevoelloos gemaakt, en vooraf nagenoeg van bloed bevrijd (zie OPERATIE). De operatie zelf kan tegenwoordig als ongevaarlijk beschouwd worden; intusschen kunnen de toestand van den lijder en de aard der ziekte hun invloed op het verder beloop doen gelden. Na het afzetten van grootere deelen zal het aanbrengen van kunstledematen dikwijls gewenscht zijn.