landstreek in de Ned. prov. Noord-Holland, ten noorden van het Noordzeekanaal.
De Zaanstreek is ontgonnen in de 11e eeuw. Het was aanvankelijk een armelijke weidestreek, bestaande uit de eilanden Assendelft, Westzanen, Oostzanen en Wormer met Jisp. Vanaf de 16e eeuw ontwikkelde de Zaanstreek zich tot een belangrijk industriegebied. De Zaanse industrie kwam voort uit de visserij, de scheepvaart en de handel. Een belangrijke rol in het industrialisatieproces speelde de introductie van de windmolen, waarvan er nu in de Zaanstreek nog slechts enkele in bedrijfsvaardige toestand over zijn. Ondanks vroege industrialisatie, concentratie van de bebouwing en bevolkingsdichtheid, draagt de samenleving in de streek nog duidelijke resten van een plattelandskarakter.
De verstedelijking schrijdt echter snel voort. In 1974 zijn de belangrijkste plaatsen in de Zaanstreek verenigd tot de gemeente →Zaanstad. De industrie is zeer veelzijdig: voedingsen genotmiddelen-, metaalindustrie, houtverwerkingsbedrijven, chemische, papierindustrie, linoleumfabricage, grafische en textielnijverheid.LITT. A. van Braam, Bloei en verval van het economisch-sociale leven aan de Zaan in de 17e eeuw (1944); M.A. Verkade, De opkomst van de Zaanstreek (1952); Historische atlas van de Zaanlanden (1971).
