invrijheidstelling van een veroordeelde voordat zijn straftijd is verlopen, op voorwaarde dat hij zich niet zal misdragen.
In Nederland kan een veroordeelde, wanneer tweederde van zijn werkelijke straftijd en tevens ten minste negen maanden daarvan zijn verstreken, voorwaardelijk in vrijheid worden gesteld. Dit geschiedt krachtens besluit van de minister van Justitie. Daarbij wordt tevens een proeftijd voor de veroordeelde bepaald en worden voorwaarden gesteld waaraan deze gedurende de proeftijd moet voldoen. De proeftijd duurt een jaar langer dan het overblijvend gedeelte van de werkelijke straftijd van veroordeelde. Een bijzondere voorwaarde kan inhouden dat de veroordeelde zich ter verpleging laat opnemen in een daarbij aan te wijzen inrichting.
In België kunnen veroordeelden vervroegd in vrijheid worden gesteld nadat zij een derde van hun straf hebben ondergaan, met een minimum van drie maanden. Tot levenslange dwangarbeid veroordeelden kunnen na tien jaar voorwaardelijk in vrijheid gesteld worden. De invrijheidstelling kan altijd worden ingetrokken wegens wangedrag of wegens niet nakomen van de gestelde voorwaarden.
