(ook: preventieve hechtenis, voorarrest), vrijheidsbenemend dwangmiddel, dat de rechter kan bevelen tegen een verdachte, hangende diens berechtiging, en dat op gespannen voet staat met de presumptio innocentiae.
In Nederland is voorlopige hechtenis, bij ernstig bezwaar tegen de verdachte, mogelijk in geval van misdrijven waar vier jaar of meer op staat of, indien de verdachte geen vaste woonof verblijfplaats heeft, in geval van misdrijven waarop gevangenisstraf staat; daarnaast nog bij enkele speciaal genoemde delicten (art. 67 WSv). Gronden voor voorlopige hechtenis zijn ernstig gevaar voor vlucht, of een gewichtige reden van maatschappelijke veiligheid, door de wet bepaald. Voorlopige hechtenis mag niet langer duren dan de te verwachten straf (sinds de wetswijziging van 1974 maximaal 102 dagen) en wordt daarop in mindering gebracht. Bij de tenuitvoerlegging, die plaatsvindt in een huis van bewaring, kunnen beperkende maatregelen worden opgelegd in het belang van het onderzoek. Het bevel tot voorlopige hechtenis kan worden opgeheven door de rechtbank en éénmaal is beroep op het Hof mogelijk. De rechter kan de voorlopige hechtenis ook schorsen, waarbij de verdachte zich bereid verklaart bepaalde voorwaarden na te komen. Schadevergoeding voor ten onrechte ondergane voorlopige hechtenis kan worden toegekend als de zaak eindigt zonder straf of maatregel.
In België kan de onderzoeksrechter een bevel tot aanhouding geven ingeval het een feit betreft waar drie maanden of meer op staat; als gronden moeten er ernstige en uitzonderlijke omstandigheden zijn, die de maatregel vereisen in het belang van de openbare veiligheid. Bij de tenuitvoerlegging in de huizen van arrest kan de rechter beperkende maatregelen opleggen in het belang van het onderzoek. Een bevel tot aanhouding moet binnen vijf dagen worden bevestigd door de raadsheer, die de hechtenis telkens met een maand kan verlengen. Voorlopige hechtenis wordt in mindering gebracht op de duur van de opgelegde vrijheidsstraf. Hoger beroep kan worden ingesteld bij de Kamer van Inbeschuldigingstelling. De verdachte kan voorlopig in vrijheid worden gesteld onder zekerheidstelling. Bij Wet van 13.3.1973 is bij ten onrechte ondergane voorlopige hechtenis voorzien in schadevergoeding, waarover een commissie beslist.
